میراث مکتوب – سِمط العُلی لِلحضره العُلیا اثر ناصرالدین منشی کرمانی ، در تاریخ ملوک قراختائی کرمان است که از ۶۱۹ تا ۷۰۳ حکومت کردند. این کتاب که به تاریخ کرمان نیز معروف است، از جمله کتابهای تاریخ محلی به شمار می رود. سمط العلی علاوه بر اینکه منبعی تاریخی محسوب می شود، وجهه ای موجه در متون نثر فنی و مصنوع فارسی دارد. در واقع تاریخ نگاری برای نویسندۀ این کتاب محملی بوده برای نثر منشیانه و پرتکلف او.
یکی از علتهای اهمیت و ارزش این کتاب این است که نویسنده خود شاهد بخش عمده ای از وقایع آن بوده و دیگر اینکه از جمله تواریخی نیست که به سفارش شاه یا وزیری نوشته شده باشد بلکه چندین سال پس از انقراض قراختائیان یعنی در سال 715 نگارش یافته است.
مصحح کتاب حاضر دربارۀ تصحیح دوبارۀ این کتاب در مقدمه می نویسد: این اثر برای اول بار به همت مرحوم استاد عباس اقبال و زیر نظر علامۀ فقید محمد قزوینی در سال 1328 ش تصحیح شد و بار دیگر در سال 1362 انتشارات اساطیر آن را چاپ افست کرد.
بنا بر آنچه مرحوم عباس اقبال در مقدمۀ خود دربارۀ چاپ این کتاب نوشته، این تصحیح در حالی صورت گرفته که علامۀ قزوینی در بستر بیماری بوده و استاد عباس اقبال در کنار بستر وی مقابلۀ نسخه ها و تصحیح نمونه های چاپی را به انجام رسانده و متأسفانه پیش از آنکه کتاب به چاپ برسد، علامۀ قزوینی وفات یافته است. از این رو برخی صاحب نظران بر آن بودند که مناسب است که این کتاب مجدداً تصحیح شود.
دست نوشت اساس این تصحیح، دست نوشتی است متعلق به کتابخانۀ ایاصوفیه با شمارۀ 3019 و یکی از سه دست نوشت یک مجموعه است که توسط کاتبی واحد به نام احمد بن حسین بن ساناق یا ساتاق هروی در سال 752 کتابت شده است و در نسخه بدلها با حروف اختصاری ل (مخفف لندن) نشان داده شده است. در این تصحیح چون دست نوشت اساس از مطلوبیت و کیفیت بالا و صحت و سقم درخوری برخوردار نبود، بنابراین در بسیاری از موارد از آنها عدول شد و ضبط دست نوشت لندن در متن آورده شد و در مواردی که هیچ یک از دست نوشتها درست به نظر نیامد، تصحیح قیاسی انجام گرفت.
همچنین از ویژگیهای تصحیح حاضر برخورداری آن از نمایه های متعدد و گوناگون و همچنین یادداشتهای مفصل آن است. در این تصحیح اشعار و جملات و امثال عربی در متن اعراب گذاری و در بخش یادداشت های جامع ترجمه شده اند.
یادداشتها و ملاحظات این تصحیح در چندین بخش دسته بندی شده اند؛ مباحث و ملاحظات لغوی تحت عنوان «واژه نامه و ملاحظات لغوی» آمده اند و مطالب مربوط به آیات و احادیث و اشعار و امثال و بعضاً ترجیح یک واژه بر ضبط دیگر با عنوان یادداشت های جامع ذکر شده اند.
معرفی و مطالب مربوط به اعلام تاریخی و جغرافیایی هرکدام ذیل یادداشت های مربوط به نام کسان و یادداشتهای مربوط به نام جایها مندرج هستند.
تصحیح حاضر به گونه ای دربردارندۀ چاپ پیشین این اثر هم هست و خواننده را از مراجعه به آن بی نیاز می کند.
همچنین در این تصحیح تحریری از وقایع تاریخی این اثر ارزشمند به نثر امروزی نگارش یافته است.
ناصرالدین منشی کرمانی، سمط العلی للحضره العلیا (تاریخ قراختائیان کرمان)، تصحیح و پژوهش: مریم میرشمسی، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 620 صفحه، شمارگان: 500 نسخه، قطع: وزیری، بها: 420000 ریال، 1394.