میراث مکتوب- انتشارات مولی تصحیحی جدید از مجالس سبعه مولانا را بر اساس قدیمیترین نسخه به دست آمده از این کتاب و با کوشش سلمان مفید منتشر کرد.
«مجالس سبعه» مجموعه هفت وعظ یا خطابه مولانا جلالالدین بلخی و در کنار «فیه ما فیه» و «مکتوبات» در زمره آثار منثور مولانا جلالالدین است.
تنظیم و تحریر مجموعه هفت مجلس کتاب حاضر احتمالا به همت سلطان ولد، فرزند مولانا صورت گرفته است، چرا که ابیاتی از «ولدنامه» او در کتاب دیده میشود.
مولوی در مجالس سبعه به شیوه خطیبان عمل کرده، در آغاز کلام، آیهای از قرآن را آورده و سپس ضمن شرح و تفسیر آن آیه، حدیثی از حضرت محمد(ص) را بیان کرده و آن را با شعر و قصه پرورانده است.
برگزاری مجالس وعظ در خانقاههای صوفیه امری رایج بوده است. این سنت در سلسلۀ طریقت مولانا، از زمان پدرش، بهاءالدین محمد بلخی، نیز رواج داشته است. در این گونه مجالس شیخ و مرشد، مریدان و اصحاب را به معارفی از قرآن و لطایفی از احادیث و اخبار و دقایقی از اصول عرفانی توجه میدادهاند. مجموع این گفتارها معمولا به همت یکی از مریدان تحریر میشده است.
«فیه ما فیه» نیز از این قبیل است. زبان و بیان «فیه ما فیه» و «مجالس سبعه» یکی است. هر دو با زبانی عارفانه، با دلایل، حکایات، آیات و احادیث و اقوال طالبان را به راه حق ارشاد میکند. اگر بخواهیم میان این دو متن فرقی جستجو کنیم، باید گفت که «فیه ما فیه» عاشقان درویشان را خطاب کرده و نشئۀ معارف در او غالب است؛ اما «مجالس سبعه» در محضر خلق ایراد شده و بنابراین موعظهآمیز از کار درآمده است.
قدیمیترین نسخهای که تاکنون از مجالس سبعه به دست آمده، نسخه شماره ۷۹ موزه مولانا در قونیه است. این نسخه حاوی مجموعه هفت رساله از آثار مولانا و مرتبطان او است و مجالس سبعه رساله چهارم آن است. تاریخ تحریر نسخه سال ۷۵۳ قمری است و با وفات مولانا ۷۹ سال فاصله دارد.
در چاپ حاضر که از سوی انتشارات مولی منتشر شده متن مجالس سبعه مطابق با این نسخه پیاده شده و با رسمالخط امروزین ویرایش شده است.
اشعاری که در متن کتاب آمده تا حد مقدور ردیابی شدهاند و تفاوت آنها با صورت ضبط شده در منابع چاپی در پانویس صفحات ذکر شده است.
گفتنی است اولین بار فریدون نافذ اوزلوق در سال ۱۳۱۵ شمسی اقدام به چاپ مجالس سبعه کرده است. مجالس سبعه را بار دیگر توفیق سبحانی تصحیح کرده و در تهران به چاپ رسانده است.
مجالس سبعه؛ بر اساس نسخه موزه مولانا؛ نوشته جلالالدین محمد بلخی؛ به کوشش سلمان مفید؛ چاپ اول ۱۳۹۸؛ انتشارات مولی؛ ۳۸۰،۰۰۰ ریال.