میراث مکتوب – این دفتر نخستین دفتر از مجموعۀ سه جلدی است که تحت عنوان کلی «تاریخ مکتب ها و باورها در ایران و اسلام» و با همت نشر ماهی به چاپ می رسد.
دفتر نخست این مجموعه شامل مجموعه ای از مقالات نویسندۀ این کتاب است که در موضوع کلی تشیع امامی که بخشی از آن ها پیش از این در مجلات مختلف به چاپ رسیده و بخشی هم نخستین بار است که به صورت کاغذی منتشر می شود؛ این دسته از مقالات پیش از این تنها به صورت مجازی بر صفحۀ سایت حلقۀ کاتبان منتشر شده بود.
بخش اول این جلد به تحولات کلامی و فقهی امامیه به ویژه در زمینۀ منابع اعتقادی و فقهی و همچنین تحولات اندیشه های عقلی در تشیع امامی می پردازد. در این چارچوب به گرایشات و نزاع های درونی این مکتب توجه شده است.
بخش دوم این دفتر مناسبات تشیع و تصوف را مورد مطالعه قرار داده و در بخش سوم با رویکردی کتابشناختی به برخی جزئیات تحولات فکری و ادبی در تشیع امامی پرداخته شده است.
فهرست عناوین کتاب به شرح زیر است:
پیش گفتار
فصل اول
کلام، حدیث و فقه در تشیع امامی: حدیث گرایی در برابر گرایش کلامی – اصولی
وضعیت مطالعات دوران آغازین تشیع در غرب و زمینه های تازه
مقدمه ای در فهم جایگاه شیخ مفید در تقابل دو مکتب متکلمان و اصحاب حدیث امامی
اخباریان و اصحاب حدیث امامیه: نیم نگاهی به تاریخچۀ تحولات فقه امامی
زندگی، آثار و اندیشۀ یک محدث امامی در نیمۀ اول سدۀ سیزدهم هجری
نخستین نمونه های دفترهای حدیث شیعی
امامیه و اصول روایی اصحاب اجماع
نویسندۀ این دو کتاب کیست؟ اختلافات فقیهان امامی در اواخر سدۀ ششم بر سر یک مسئلۀ فقهی
حسن بن سلیمان حلی و آثارش
شرح مقدمۀ شیخ طوسی از یک دانشمند ناشناختۀ امامی مذهب
شیخ صدوق چه هنگام به بغداد رفته است؟
سرنوشت یک روایت ساختگی دربارۀ نهم ربیع الاول
خلط میان دو شخصیت
از استرآباد تاری: چند نکته دربارۀ مناسبات فرهنگی در سده های پنجم و ششم قمری
فصل دوم
تلاقی تشیع و تصوف پیش از عصر سید حیدر آملی
فصل سوم
کتاب شناسی و نسخه شناسی
نور الحقیقة و نورالحدیقة، کتابی از یک دانشمند اشعری مذهب
جلال الدین دوانی و معرفی رساله ای در رد بر «رافضه» و دو پاسخ شیعی به آن
کشف یک کتاب کلامی: الموضح شریف مرتضی
اعلام الطرائق، یک منبع ناشناخته برای دانش کلام
ابن الشرفیه و کتاب عیون الحکم و المواعظ
اثری ماندگار از یک دانشمند ناشناختۀ امامی مذهب
نسخه ای ناقص از کتاب النبوه ی صدوق
کتابی تاریخی از مؤلفی ناشناخته
تحفة الازهار و زلال الانهار، کتابی ارزشمند در باب انساب علویان
کتاب الانساب المشجرة
تصحیح یک سند در آثار صدوق
فهرست گزیدۀ منابع عربی و فارسی
نمایه
نویسنده در این اثر اظهار امیدواری کرده است علاوه بر بحث دربارۀ اصل این نوع مباحث، زمینه را برای مطالعات بیش تر با معرفی برخی آثار و کتاب های مهم در رشتۀ شیعه شناسی برای خوانندگان فراهم کرده باشد.
انصاری، حسن، تشیع امامی در بستر تحول (تاریخ مکتب ها و باورها در ایران و اسلام)، تهران، ماهی، 376 صفحه، شمارگان: 1500 نسخه، بها: 300000 ریال، 1394.