میراث مکتوب – در این کتاب که رشته سوم از کتاب تذکرۀ محمدشاهی را شامل میشود 54 تن از شاعران فارسیگو و ترکی سرای عصر عباس میرزا قاجار به کوتاهی معرفی شدهاند و نمونههایی از سرودههای آنها آمده است.
شیوۀ مؤلف در معرفی شعرا التزام به اختصار است اما گاهی با توجه به اشتهار شاعر، شرح حال مفصلی از او میآورد مانند عبدالرزاق دنبلی متخلص به مفتون. در دادن نمونههای شعری نیز از غزلهای شعرا گاهی تنها به ذکر مطلع غزل اکتفا کرده است.
بهمن میرزا در سال 1225ق در تبریز به دنیا آمد و برادر محمد شاه قاجار است که پس از مرگ برادرش قهرمان میرزا حاکم آذربایجان شد. وی اهل ادب و فرهنگ بود و ترجمه فارسی کتاب هزار و یک شب را مدیون او هستیم. وی همچنین کتاب شکرنامۀ شاهنشاهی را دارد که در شهر شوشا نوشته است. اما مهمترین اثر وی تذکرۀ محمدشاهی است که تاکنون چهار نسخه از آن شناسایی شده است:
نسخۀ کتابخانه ملی به شماره 903/902
نسخۀ کتابخانه ملک به شماره 4317
نسخۀ دانشگاه تهران به شماره 10-b
نسخۀ آکادمی علوم آذربایجان به شماره 24-M و 1079-C
کتاب تذکرۀ محمدشاهی در واقع سفینهای از آثار منظوم شاعران سلف و معاصران مؤلف است که با شرح احوال بسیار کوتاهی از آنان همراه است. در سال 1249ق زمانی که بهمن میرزا حاکم اردبیل بود، تألیف کرده است.
کتاب به سه رشته تقسیم شده است: رشتۀ اول در ذکر متقدمین. رشتۀ دوم در افکار ابکار و واردات غیبی اعلی حضرت خاقان گیتی ستان و احوال بعضی شاهزادگان تاجدار و امرای نامدار. رشتۀ سوم در احوال شعرای معاصرین است.
این کتاب با مقدمه و تصحیح دکتر حسین محمدزاده صدیق و فاطمه بهرامی صالح در 128 صفحه از سوی انتشارات تکدرخت در تهران در سال 93 منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی