میراث مکتوب – در این کتاب قانونمندی ظهور، گسترش و نابودی حکومت خاقانی ترک های باستانی مورد تحقیق قرار گرفته است. مؤلف توجه زیادی به مسائل تاریخی (زندگی سیاسی، طرز معیشت، مذهب و فرهنگ) و محل جغرافیایی کوچ روهای آسیای میانه در مرزهای دو دوره ـ دوره باستان و قرون وسطی ـ معطوف نموده است.
قسمت اول کتاب در مورد ترکهای باستان، از زمان پیدایش و شکل گیری حکومت خاقانی و نابودی آن می باشد. ترکهای باستان، حكومت خاقانی خود را در سرزمین های وسیعی از دریای زرد تا تقریباً دریای سیاه تشکیل داده بودند. قسمت دوم مربوط به ترک های آبی است که بیشتر آثار باقی‌مانده از ترک های باستان در ناحیه آرخان مربوط به آن‌هاست.
در این کتاب، نه تنها چگونگی شکل گیری حکومت خاقانی، آداب و رسوم و آیین مورد بحث قرار گرفته است، بلکه از مطالب بسیار باارزشی در زمینه روابط داخلی خود آن‌ها نیز به تفصیل سخن رفته است. در این کتاب، جنگها و روابط با همسایگان (چین، ایران، بیزانس و …) نیز با موشکافی مورد بررسی قرار گرفته است.
دربارۀ مؤلف
لِونیکا لایویچ قومیلیو، فرزند دو شاعر بزرگ ان. اس. قومیلیوا (مادر ـ روس) و آ. آ. آخماتوی (پدر ـ قزاق) میباشد که تقریباً نیمی از زندگی خود را وقف تاریخ قلب اوراسیا ـ حوزه آبریز دریای خزر و کشورهای هم مرز آن نموده است. از آثار عمده وی می توان از هون ها، هون ها در چین، ترک های باستان، روس باستان و دشت بزرگ، اطراف خزر در هزار سال، پیدایش قوم و فضای زیست و سایر کتاب ها و مقالات متعدد نام برد. همچنین وی مطالعات مشترک گسترده ای با مورخین چینی پیرامون کوچ روهای شمال چین و آسیای میانه داشته است.
ال. ان. قوميليو، تاريخ ترك‌های باستان، ترجمه: بيوك سلطانی، تهران، اميركبير، قطع: وزيری، 592صفحه، جلد شوميز،320000 ریال، 1395.