میراث میراث- آن چنان که از فحوای اجزای باقی‌ماندة اثر به دست می‌آید، این نسخه، احتمالاً تاریخ هرات را از آغاز بنای شهر هرات تا روزگار سلطان سنجر سلجوقی دارا بوده است. نسخة حاضر به رغم افتادگی‌های زیادی که دارد، مملو از فواید تاریخی است. ذکر احوال و حکام و والیان خراسان و شهر هرات نامید. در این باب حکمرانان خراسان اعم از والیان اموی و عباسی، امرای طاهری، لیثی (صفاری)، سامانی، سیمجوری و محمودی (غزنوی) به ترتیب حوادث عمدة ایام امارت ایشان ذکر شده است که به رغم اختصار از حیث مطالعات تاریخی اجتماعی و اقتصادی و جغرافیای تاریخی از ارزش فراوانی برخوردار است. در این باب به شرح حکایاتی جالب و شگفت‌انگیز در تاریخ سوانح هرات، همچون شیوع قحطی و خشکسالی، برخوردهای اقشار و مذاهب، فعالیت‌های اسماعیلیه، برخی اجحافات حکمتی و بروز اعتراضات و شورش‌های عموی پرداخته می‌شود و در خلال آن جزئیات نسبتاً زیادی از حوادث تاریخی شهر هرات و توابع و اجزای آن چون مسجد جامع و بازار شهر، به خصوص در روزگار سلجوقیان و ایام زندگانی مؤلف، با ذکر تاریخ دقیق آن‌ها بیان می‌شود. و همچنین به ذکر و توصیف احادیث و روایاتی پرداخته می‌شود که دلالت بر فضیلت و برتری خراسان به خصوص شهر هرات و اهالی آن بر دیگر ولایات دارد. مطالب این باب در تاریخ‌نامة هرات سیفی و روضات الجنات اسفزاری نیز منعکس شده است. مؤلف نخست به ذکر فضایل خراسان به طور عام و سپس ذکر شرافت هرات به طور خاص می‌پردازد، به گونه‌ای که بر حسب این روایات، هرات، «شاه خراسان» قلمداد شده است.
کتابشناسی:
تاريخ هرات (فارسی)
]دستنوشتی نویافته[
نسخهبرگردان به قطع اصل نسخۀ خطی کتابخانۀ شخصی محمدحسن میرحسینی (کتابت سدۀ 7)
به احتمال از شيخ عبدالرّحمن فامی هروی (472-546 هـ . ق)
مقدمه: محمدرضا ابويی مهريزی، محمدحسین ميرحسينی؛ پيشگفتار: ايرج افشار
تهران: 1387ـ 235 ص/ قطع وزيری
شابک: 0-48-8700-964-978
با همکاری کمیسیون ملی یونسکو، انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان (ASPS)
میراث مکتوب: 149