میراث مکتوب- هم‌زمان با هفته گفت‌وگوهای آسیایی در آیین اختتامیه اجلاس «گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی، زبان فارسی میراث معنوی مشترک» تأسیس مجمع آسیایی همکاری‌های علمی فرهنگی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاهِ کهن‌شهرِ نیشابور به تصویب رسید.
بر این اساس، اجلاس «گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی، زبان فارسی میراث معنوی مشترک» با صدور بیانیه‌ای به کار خود پایان داد. در این بیانیه آمده است:
در طول سده‌های گذشته زبان و ادبیات فارسی به دلیل ماهیّت فرهنگی و اخلاقی آن، همواره قابلیت و ظرفیت تأثیرگذاری در ایجاد فضای گفت‌وگو، تعاملات و همدلی میان ملت ایران با دیگر فرهنگ‌ها و ملت‌ها، به ویژه مردم قاره پهناور آسیا داشته است.
در ادامه این بیانیه به اهمیت زبان و ادبیات فارسی در کشورهای مختلف آسیایی اشاره و تاکید شده است: این سرمایۀ معنوی مشترک، امروزه نیز ظرفیت چشمگیری جهت همسویی و همکاری‌های علمی و فرهنگی منطقه‌ای داراست. وجود صدها مرکز آموزشی و گروه‌های آموزشی زبان و ادبیات فارسی در مراکز دانشگاهی ایران و کشورهای آسیایی و اشتغال به تحصیل هزاران استاد و دانشجو در این حوزه در کنار ظرفیت‌های مربوط به ترجمه و نشر شاهکارهای ادب فارسی، این فرصت و امکان را فراهم آورده است تا با پی‌ریزی همکاری‌های علمی آموزشی میان دانشگاه‌های ایران با مراکز دانشگاهی فوق از ظرفیت زبان و ادبیات فارسی بیش از گذشته در توسعه و گسترش همدلی و همکاری‌های علمی فرهنگی منطقه‌ای بهره جست.
در بخش دیگری از این بیانیه، می‌خوانیم: تصحیح نسخ خطی، تبادل استاد و دانشجو، همکاری‌های علمی در ترجمه و نشر وپژوهش آثارادبی، برگزاری همایش‌ها و تحقیقات مشترک ادبی، برپایی فرصت‌های علمی از جمله زمینه‌های همکاری در این عرصه به شمار می‌آید.
این بیانیه ادامه داده است: با توجه به جایگاه ویژۀ زبان و ادبیات فارسی، و با هدف بهره‌گیری از ظرفیت زبان فارسی در تقویت همدلی‌ها و همکاری‌های علمی و فرهنگی مردم قاره آسیا، نخستین اجلاس مدیران و مسئولان مراکز، گروه‌ها و دپارتمان‌های زبان فارسی ایران و سایر کشورهای آسیایی که به موضوع «زبان فارسی، میراث مشترک معنوی» و فرصت و ظرفیت‌های آن در توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی اختصاص یافته بود، طی روزهای ۱۴ و ۱۵ مهر ۱۴۰۳ مصادف با ۵ و ۶ اکتبر ۲۰۲۴ با حضور مدیران و مسئولان گروه‌ها و دپارتمان‌ها و نهادهای علمی دانشگاهی ایران و کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، بنگلادش، گرجستان، ازبکستان، قزاقستان، ارمنستان، اندونزی، مالزی، تایلند و فیلیپین وعراق برگزار شد.
این بیانیه می افزاید: در این نشست دو روزه نمایندگان مراکز و نهادهای علمی دانشگاهی شرکت کننده مذکور در فهرست پیوست، ضمن بررسی ظرفیت‌های همکاری‌های علمی فرهنگی در حوزه زبان فارسی، در خصوص زمینه‌ها و فرصت‌های همکاری¬های علمی که می‌تواند مسیر توسعۀ روابط علمی آموزشی و فرهنگی میان این مراکز با محوریت زبان فارسی را هموارتر سازد، بحث و تبادل نظر کردند.
در بیانیه پایانی اجلاس نیشابور همچنین می خوانیم: شرکت کنندگان در این دور از گفت وگوها، ضمن بررسی ظرفیت‌ها و زمینه‌های همکاری دانشگاه‌های ایران با مراکز و دپارتمان‌های زبان فارسی دانشگاه‌های آسیایی شرکت کننده در این اجلاس و همچنین ضمن بررسی مشکلات و چالش‌های موجود در حوزه آموزش زبان و ادبیات فارسی در دپارتمان‌ها، دانشکده‌ها و مراکز آموزش زبان فارسی، فرصت‌ها و زمینه‌های همکاری‌های علمی فرهنگی مشترک در حوزه زبان و ادبیات فارسی را به شرح زیر مورد تاکید و توافق قرار دادند:
– تقویت و توسعه همکاری‌های علمی فرهنگی در حوزه زبان و ادبیات فارسی با تأکید بر کارکردها و ظرفیت¬های مهم این حوزه جهت فراهم سازی زمینه‌های همدلی و همکاری به ویژه با هدف مبادلات علمی، آموزشی، پژوهشی، ترجمه ونشر منابع ادبی، برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌های علمی فرهنگی وسایر همکاری ها بین کشورهای آسیایی از طریق تعیین دانشگاه‌های معین ایرانی و مراکز و دپارتمان‌های همکار در دانشگاه‌های آسیایی؛
– توافق شد هریک از دانشگاه های ایرانی فعّال در حوزه زبان وادبیات فارسی به عنوان دانشگاه¬های معین ایرانی، یک یا چند دانشگاه و دپارتمان فعّال در آموزش زبان وادبیات فارسی در کشورهای آسیایی را به عنوان دانشگاه همکار تحت پوشش خود قرار دهند؛
– توافق جهت تأسیس مجمع آسیایی همکاری‌های علمی فرهنگی زبان و ادبیات فارسی با هدف تقویت و پایدارسازی تعاملات علمی فرهنگی میان مراکز دانشگاهی وفرهنگی ایران و مراکز دانشگاهی و دپارتمان‌های زبان فارسی در کشورهای آسیایی در حوزه آموزش، پژوهش و سایر همکاری‌های علمی فرهنگی در حوزه زبان وادبیات فارسی؛ و تأسیس دبیرخانه مجمع با هدف پی گیری و اجرایی سازی توافقات اعضای مجمع؛ پیگیری و هماهنگی جهت اجرای توافقات، هماهنگی مربوط به نشست‌های سالانه، مسئولیت راه اندازی سامانه مجمع و همچنین انتشار فصلنامه مشترک علمی در حوزه زبان و ادب فارسی با مشارکت اعضای مجمع
براساس رای گیری اعضای حاضر در اجلاس، با همکاری مشترک سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دانشگاه نیشابور دبیرخانه مجمع در این دانشگاه تاسیس شد.
– توافق شد دبیرخانه مجمع به صورت دوره ای دردانشگاه¬های عضو مستقر می‌شود. دانشگاه نیشابور تا اجلاس بعدی با همکاری ومشارکت سازمان فرهنگ وارتباطات اسلامی مسئولیت این دبیرخانه را عهده دارخواهد بود.
– تأکید بر یافتن راهکارهایی برای تسهیل اعزام استاد ومدرس زبان وادبیات فارسی یا دانشجویان دکتری زبان وادبیات فارسی ازسوی دانشگاه‌های ایران جهت تأمین نیازهای استاد مراکز آموزشی و دپارتمان‌های زبان فارسی دانشگاه‌های آسیایی؛
– تأکید بر حمایت مراکز دانشگاهی ایران در تأمین منابع مورد نیاز دپارتمان‌ها و مراکز آموزش زبان وادبیات فارسی دانشگاه‌های آسیا به ویژه در حوزه ادبیات معاصر، ادبیات کودک و ادبیات تطبیقی؛
– همکاری در برپایی دوره‌های مشترک بین دانشگاه‌های ایران و سایر مراکز دانشگاهی آسیا؛
– تسهیل و توسعه مبادله استاد و دانشجو میان دانشگاه‌ها؛
– همکاری مراگز و دانشگاه‌ها در برپایی دوره‌های دانش افزایی زبان وادبیات فارسی؛
– حمایت از راه اندازی وامکان تحصیل مجازی در رشته زبان وادبیات فارسی؛
– ارسال فهرست و نشانی الکترونیکی نشریات علمی زبان فارسی دانشگاه‌های ایران برای ارسال مقاله اساتید و دانشجویان زبان فارسی دانشگاه‌های آسیا؛
– بهره گیری از فضای مجازی و فناوری‌های نوین آموزشی به ویژه هوش مصنوعی در حوزه آموزش زبان و ادبیات فارسی؛
– بهره‌گیری از ظرفیت استادان دو طرف در تدوین پایان نامه‌های ارشد و دکتری در جایگاه استاد راهنما، مشاور و داور؛
– بسترسازی برای حضور استادان زبان وادبیات فارسی کشورهای آسیایی در چایگاه دانشجویان پسا دکتری؛
– همکاری در راه اندازی مجلات معتبر با نمایه بین‌المللی؛
– همکاری در احیای نسخ خطی فارسی و میراث مکتوب؛
– همکاری در ترویج ادبیات معاصر فارسی و ادبیات تطبیقی؛
– تسهیل در دسترسی استادان و دانشجویان زبان فارسی دانشگاه‌های عضو مجمع به کتابخانه‌ها و منابع مورد نیاز جهت تحقیق وپژوهش؛
– ضرورت توجه به ایران شناسی وآشنایی هر چه بیشتر استادان و دانشجویان زبان فارسی دانشگاه‌های آسیایی با تاریخ، فرهنگ و تحولات معاصر ایران به عنوان پیش نیازآموزش زبان فارسی در این دانشگاه‌ها؛
– ضرورت افزایش سقف اعطای بورس‌های تحصیلی در رشته های زبان فارسی و ایران شناسی به دانشگاه‌های آسیایی توسط مراکز دانشگاهی ایران؛
– حمایت از انتشارپژوهش‌ها و پایان نامه‌های برتر در حوزه زبان فارسی وبرپایی جشنواره‌های علمی جهت تشویق دانشجویان و اساتید؛
– تشکیل کمیته مشترک جهت تدوین کتاب‌های مناسب بر اساس نیاز سنجی منطقه‌ای با همکاری استان؛
– تأمین وتجهیز کتابخانه‌های مراکز و دپارتمان‌های زبان وادبیات فارسی کشورهای آسیایی توسط دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی ایران؛
– پیگیری لازم جهت اجرایی سازی تفاهم‌نامه‌های منعقده میان دانشگاه‌های آسیایی و ایرانی به ویژه در حوزه زبان وادبیات فارسی؛
– تأکید بر راه اندازی شبکه های رادیویی، ماهواره‌ای وشبکه‌های اجتماعی برای آموزش زبان فارسی؛
– اطلاع رسانی جهت حضور و مشارکت اساتید و دانشجویان زبان فارسی در همایش ها و نشسیت های علمی دانشگاه‌های عضو مجمع؛
– توجه به برخی ظرفیت‌های بومی، قومی وفرهنگی موجود به عنوان زمینه های تسهیل کننده در آموزش زبان فارسی همانند میراث مکتوب فارسی؛
– حمایت از احیا و فعال‌سازی جایگاه انجمن استادان زبان فارسی دانشگاه‌های آسیا؛
– تلاش در تقویت پیوند زبان فارسی با دیگر حوزه های سیاسی، اقتصادی جهت بسترسازی برای ایجاد اشتغال فارغ التحصیلان زبان فارسی در سایرکشورها؛
– شرکت کنندگان در این اجلاس ضمن تشکر از همکاری صمیمانه و میزبانی دانشگاه نیشابور و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی توافق نمودند دومین اجلاس رؤسا و مسئولان مراکز، دانشکده‌ها و دپارتمان‌های زبان فارسی آسیا در سال ۱۴۰۴ و با میزبانی یکی از مراکز علمی و دانشگاهی و پس از بررسی مجمع آسیایی اجلاس برگزار گردد.
بر همین اساس، دانشگاه های علامه طباطبایی، شیراز، مازندران و برخی دیگر از دانشگاه‌ها، برای میزبانی دومین دوره اجلاس، اعلام آمادگی کردند. بنابراین، مقرر شد، این موضوع در کمیته مجمع بررسی و تصمیم گیری شود.
هفته گفت‌وگوهای آسیایی از شنبه در نیشابور آغاز شد و تا امروز ۱۶ مهر ادامه دارد. بر این اساس نیشابور شهر تمدن‌های کهن میزبان مدیران و مسئولان ۱۴ کشور آسیایی بود، این رخداد بزرگ فرهنگی با حضور مدیران و مسئولان ۱۴ دانشگاه آسیایی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، امام جمعه، فرماندار ویژه، و معاون وزیر علوم، تحقیقات و فن آوری همراه بود.
منبع: ایبنا