ميراث مكتوب- بيست و ششمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب با عنوان « برگرداني كهن از قرآن كريم» و با سخنراني دكتر مهدي محقق، دكتر بهاء الدين خرمشاهي، دكتر علي رواقي و محمد حسين ساكت، روز دوشنبه 14 دي ماه 83 در اين مركز برگزار شد.
در ابتداي اين نشست دكتر ايراني مدير عامل مركز پژوهشي ميراث مكتوب، ضمن خير مقدم به ميهمانان، گفت: سه بزرگوار اينجا تشريف دارند، آقاي دكتر رواقي كه سالهاست سرگرم كار درباره آرايش واژگان و پيرايش متون قرآني هستند، استاد خرمشاهي اين افتخار را داشتند كه ترجمه بسيار زيبا و نسيتاً دقيقي از قرآن را، ارائه بدهند و استاد محقق هم كه از پيشكسوتان تصحيح واژه نامه هاي قرآني هستند.
وي با تاكيد بر اين موضوع كه قرآن، كتاب آسماني است كه بايد براي همه انسان ها ترجمه شود و براي همه قابل فهم باشد، به ضرورت ترجمه قرآن به زبان فارسي اشاره نمود و تاكيد كرد كه بايد براي تدبر و فهم آيات قرآن، به ترجمه قرآن مراجعه كنيم.
در ادامه نشست، دكتر مهدي محقق گفت كه مسئله ترجمه از ديرزمان، مورد بحث بوده كه سخن خداوند را به زبان هاي مختلف، ترجمه كنند كه مورد استفاده همه قرار گيرد. وي به نقل از دانشمندان، از سلمان فارسي به عنوان نخستين مترجم قرآن ياد كرد و پيرامون اين ادعا توضيحاتي را ارائه كرد و اينكه خيلي ها معتقد بودند كه قرآن به زبان عربي است « انا انزلناه قرآن عربي » و آن را اصلاً نمي شود ترجمه كرد و بعضي ها هم، پا را فراتر گذاشته بودند و مي گفتند، ايراني ها قادر نيستند قرآن را ترجمه كنند.
دكتر علي رواقي نيز در اين نشست تاكيد كرد كه اين ترجمه ها، يك گنج واژه اي عجيب و شگفت آوري براي زبان فارسي است كه هيچ كتابي در زبان فارسي، نه شاهنامه، نه بيهقي و نه متون ديگر ما، به توانمندي ترجمه هاي قرآن و فرهنگنامه هاي عربي به فارسي نيستند. وي پيرامون ترجمه هاي متفاوت از قرآن، سخن گفت كه هم متاثر از ساخت ذهني و فكري و انديشه اي مترجم خواهد بود و هم حوزه زباني اش و ادامه داد كه حوزه هاي زباني قرآن، حدود 6 حوزه است و به تشريح آن پرداخت.
محمد حسين ساكت هم به عنوان يكي از سخنرانان اعتقاد داشت كه اين قرآن، سرشار از واژگان زيبا، تراشيده و خوش آهنگي است كه شايد برخي اش را در ديگر جاها نمي توان پيدا كرد و ويژه همين چاپ و نشر است.
وي بركات فراوان كار روي قرآن را مورد اشاره قرار داد و گفت: من انتشار اين مجموعه را نخست به خود مصحح محترم و دوم به فرهنگستان زبان و ادب فارسي شادباش مي گويم كه اين ابتكار را به خرج داده است.
در پايان اين نشست، از دكتر رواقي سئوال شد كه آيا مي شود در اين ترجمه هاي كهن از قرآن، دنبال ترجمه معياري گشت يا اينكه در آن زمانها، آيا ترجمه اي به عنوان ترجمه معيار در حوزه زبان فارسي بوده است يا خير؟
وي در پاسخ گفت: هركدام از حوزه هاي زباني در قديم براي مردمي كه در حوزه زباني آنها بودند كوشش مي كردند ترجمه اي بگويند كه مفهوم باشد و كساني كه در حوزه زباني آنها زندگي مي كنند، از اين ترجمه بهره ببرند. بنابراين ما در قديم معدود ترجمه هايي را داريم كه بتر گويشي يا حوزه اي نداشته، اما هنوز نمونه هاي زيادي از آنها چاپ نشده و هيچ كدام اين ترجمه هايي كه چاپ شده تقريباً همه به دليل اينكه از نظر واژگاني توانمندي و غنا داشتند، كوشش شده كه اول اين ترجمه ها چاپ بشود تا اول كتاب هايي كه از نظر واژگاني، زبان معيار را داشتند.