کد خبر:22615
پ
neshast-aldavood-57-b

بايد عين تحريرهاي مختلف از متون كهن، تصحيح و جداگانه منتشر شود

سيد علي آل داود معتقد است كه اگر تحريرهاي مختلفي از متون كهن در اختيار داريم، بايد عين آن تحرير هاي مختلف را با توجه به نسخه هاي نزديك يا همان كه وجود دارد، تصحيح و جداگانه منتشر شود.

ميراث مكتوب- سيد علي آل داود معتقد است كه اگر تحريرهاي مختلفي از متون كهن در اختيار داريم، بايد عين آن تحرير هاي مختلف را با توجه به نسخه هاي نزديك يا همان كه وجود دارد، تصحيح و جداگانه منتشر شود.
وي در جريان پنجاه و هفتمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب كه با عنوان « آسيب شناسي تصحيح و چاپ متون كهن»، روز شنبه 15 ارديبهشت ماه 86 در تهران برگزار شد، افزود: اگر از متون تاريخي يا شعري تحرير مختلف داريم، به اين دلايل بوده كه جداگانه تصحيح و منتشر شده و يا به دلايل اختلاف در نسخه هاي خطي بوده است، چرا كه ارتباط مثل امروز، وسيع نبوده كه كاتبين بتوانند از نسخه هاي يك استفاده كنند، در نتيجه نسخه هاي خطي مهاجرت مي كرده است. مثلا در ايران، يك نسخه خطي مهم در زمان كم يا حداكثر يك قرن، به جاهاي مختلفي كه زبان فارسي، گسترش داشته، مهاجرت مي كرده و در آنجا، توسط كاتبان مختلف كتابت مي شده است. زبان فارسي هم مثل زبان هاي ديگر، گونه هاي مختلف داشته كه باعث مي شده برخي لغات و اصطلاحات ويژه و متفاوت داشته باشد.

سيد علي آل داود ادامه داد: كاتبين، چون اكثراً اعتقادي به امانت داري نداشتند -جز درمورد كتابهاي مذهبي- راجع به متون، امانت را ضروري نمي دانستند و سبك نگارش و زبان كتاب را به گونۀ زبان خودشان تغيير مي دادند. در نتيجه، صورتهاي مختلفي از كتابهاي مهم در ايران در اختيار است و كاتبين در گوشه هايي از ايران، اين كتاب را به تحريري جديد ارائه مي دادند و اين موجب شده كه در متون كهن، نسخه هاي مختلفي از يك كتاب را در دست داريم كه تحريرهاي مختلف همان كتاب است. همين اتفاق درمورد كاتبان هم افتاده و امانت داري نكرده و كتاب را براساس زبان حاكم در عصر خودشان تغييرات بنيادين دادند. براي يك نفر، ترجمه كتاب تاريخ طبري مهم است كه متنش را مرحوم يغمايي تصحيح كرده، اما عده اي انتقاد وارد كرده و گفته اند اين نسخه اصل نبوده و يا ترجمۀ تاريخ طبري اين نيست و نسخه هاي خطي ديگري كه پيدا شده، تفاوت بنيادين دارد.
وي تاكيد كرد: اين تفاوت هاي بنيادين، به خاطر هجرت نسخه به جاهاي مختلف و در طول زمان است. براي نشان دادن و تحقيق در زمينه متن اصلي كه نويسنده و مترجم داشته، بايد تحريرهاي گوناگون از اين كتابهاي مهم تصحيح و منتشر شود. از اين طريق مشكلات تشخيص صحيح نسخه تا حد زيادي حل مي شود. در قرون معاصرتر يعني از صفوي به بعد، تعدادي از اين متون ضرورت دارد كه تحريرهاي مختلفش به چاپ برسد. اينها بيشتر متوني است كه جنبه فرهنگ عامه دارد، مثل كتاب مختارنامه يا فلك ناز نامه كه خودم منتشركردم و متوجه نشدم نسخه اصل كدام است، چون حدود 12 نسخه ازاين كتاب را شناسايي كرديم كه هيچ دو نسخه اي نزديك به هم نيست. اين كتابها كتابهايي است كه در اماكن عمومي خواندنش رواج داشته و مردم با آن سرگرم مي شدند. هر كاتب و نقالي به سبك وسيلقه خودش اين كتاب را ارائه مي داده ويك نفرهم كتابت مي كرده، بنابراين بايد اين نسخه اي كه درزمان صفويه يا زنديه يا افشاريه ارائه مي شده، هركدام جداگانه منتشرشود، بعد اهل فن به خصوص زبان شناسان مشخص كنند كه نسخه اصلي يا فرعي كدام است. بنابراين، براي كساني كه تاريخ اجتماعي مي نويسند، اين ضرورت وجود دارد كه براساس آن، رسوم عصر را استخراج كنند و براي زبان شناسان هم همينطور، تا تاريخ تحول زبان فارسي را، براساس اين تحريرهاي مختلف استخراج نمايند.

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612