کد خبر:18331
پ
N88.2-1

بانیان کتاب در شبه قاره-10

یکی از علمای هند در حیدرآباد دکن “ملا عبدالقیوم” رحمه الله بود که در اواخر قرن 19 میلادی می زیست، روزی او در یک میهمانی متوجه می شود درون یک پاکت شیرینی یک نسخه خطی خیلی نادر -که یکی از گنجهای میراث اسلامی ما بود- پیچانده شده. وی با دیدن این اتفاق به خود آمد و در ذهن خود، به فکر به وجود آوردن مؤسسه ای افتاد که کار جمع کردن این نسخ خطی و محافظت و تحقیق و انتشار آن را انجام دهد تا بدین ترتیب، کتب و نسخ از سرنوشتی این چنین دردناک نجات پیدا کنند.

میراث مکتوب- یکی از علمای هند در حیدرآباد دکن “ملا عبدالقیوم” رحمه الله بود که در اواخر قرن 19 میلادی می زیست، روزی او در یک میهمانی متوجه می شود درون یک پاکت شیرینی یک نسخه خطی خیلی نادر -که یکی از گنجهای میراث اسلامی ما بود- پیچانده شده. وی با دیدن این اتفاق به خود آمد و در ذهن خود، به فکر به وجود آوردن مؤسسه ای افتاد که کار جمع کردن این نسخ خطی و محافظت و تحقیق و انتشار آن را انجام دهد تا بدین ترتیب، کتب و نسخ از سرنوشتی این چنین دردناک نجات پیدا کنند.
وی برای این منظور به امارت آصفیه واقع در حیدرآباد دکن رفت و توانست با مسئولان آموزش و فرهنگ آنجا گفتگو کند، پس از آن کمیسیونی از علمای بزرگ تشکیل داد.
این کمیسیون توانست از حاکم وقت “نظام الملک آصفجاه” پشتیبانی مالی خوبی به دست بیاورد. بدین روی وی (نظام الملک آصفجاه) دستوری به سال 1308 هـ.ق برای تأسیس مرکزی به نام دایرة المعارف نظامیه صادر کرد.
بعدها این مرکز در سال 1956. م به دایرة المعارف عثمانی تغییر نام داد. (این نام منسوب است به حاکم هندی مسلمان “نظام میرعثمان” که سالانه ده ها هزار لیره به مرکز کمک می کرد.)
این مرکز طی مدت حیات خود توانست بیش از 140 عنوان و 460 جلد از گنجینه های باارزش میراث علمی و فرهنگی و اسلامی را احیا کند.

کار این مرکز گسترش پیدا کرد تا جایی که از تصحیح و چاپ مخطوطات فارسی و عربی موجود در هند گذشت و مؤسسه با استفاده از حمایت مالی که از جهات مختلف به دست آورد، به خرید و عکسبرداری مخطوطات اسلامی از دیگر کتابخانه های دنیا پرداخت.
دانشمند مسلمان مصری محمد رشید رضا می گوید: جهان اسلام از هند سپاسگزار است، زیرا هند صاحب فضل و سهم بزرگی در نشر کتب اساسی مخصوصا در سیرت و حدیث می باشد. ذیلاً به برخی منشورات این مؤسسه علمی اشاره می شود:
الأنواء في مواسم العرب (كتاب …) ، ابومحمّد عبدالله بن مسلم ابن قتيبة الدّينوري ،
الثّقات (كتاب …) [9 ج] ، للإمام الحافظ محمّد بن حبان بن أحمد أبي‌حاتم التميمي البستي ،
طبقات الشّافعية ، لابي‌بكر بن احمد بن محمّد بن عمر بن محمّد ابن قاضي شهبة الدّمشقي [779 – 851 هـ] ، الحاوی الکبیر فی الطب محمد بن زکریای رازی در 25 جلد،
صور الکواکب عبد الرحمان صوفی
الجرح و التعدیل ابن ابو حاتم رازی در 9 جلد
تذکرة الکحالین و رسائل ابن هیثم بصری و قانون مسعودی بیرونی و فضیلة العلوم والصناعات فارابی و میزان الحکمه خازنی و المستدرک علی الصحیحین المستدرک علی الصحیحین حاکم نیشابوری و سنن بیهقی و التاریخ الکبیر امام بخاری و مسند الطیالسی و تذکرة الحفاظ علامه ذهبی و الفائق فی غریب الحدیث و الأثر نوشته زمخشری و الجمهرة ابن درید…
و کتب بسیار دیگری که جامعه علمی جهان اسلام همچنان از آن بهره مند است.

اکبر ایرانی- میراث مکتوب

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کلید مقابل را فعال کنید

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612