میراث مکتوب- معاونت پژوهشی به‌منظور معرفی طرح‌های پژوهشی در حال اجرای اعضای هیئت علمی و پژوهشگران بنیاد، چهارمین نشست خود را با معرفی پژوهش «بازخوانی تاریخی راهبردهای ترسیم نقشه‌های خلیج فارس ۱۶۰۰ تا ۱۹۰۰ م.» با حضور اعضای هیئت علمی و پژوهشگران بنیاد و دیگر علاقمندان به این موضوع برگزار کرد.
در این نشست، فاطمه فریدی‌مجید، مجری طرح و پژوهشگر گروه «مطالعات جغرافیای ایران» گزارشی از پیشرفت طرح مصوب خود را با عنوان «بازخوانی تاریخی راهبردهای ترسیم نقشه‌های خلیج‌فارس (۱۶۰۰ تا ۱۹۰۰ م.)» ذیل محور «جغرافیای سیاسی و طبیعی خلیج‌فارس» ارائه کرد.
فریدی با اشاره به اهمیت خلیج‌فارس به‌عنوان موضوع ملی و بین‌المللی به نقش اسناد در شناسایی تاریخ خلیج‌فارس اشاره و تأکید کرد یکی از مهم‌ترین این اسناد، نقشه‌های تاریخی است که باید مورد بررسی دقیق و موشکافانه قرار گیرد. به گفته ایشان ورود پرتغالی‌ها به خلیج‌فارس تاریخ این منطقه را به دو بخش قبل و بعد از این حضور تبدیل کرده که تبعات آن در جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تا عصر حاضر قابل تأمل است.
وی افزود: پرتغالی‌ها، هلندی‌ها، فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها و روس‌ها و در دوران جدید آمریکایی‌ها به‌دلیل اهمیت خلیج‌فارس به منطقه وارد شدند و نقشه‌های متعددی از ایران و خلیج‌فارس بر جای گذاشتند که جدای از اهمیت این نقشه‌ها، سیاست‌های نهفته در ورای آنها و استفاده هوشمندانه و استعماری از آنها باید مورد توجه محققان قرار گیرد.
مجری طرح ضمن اشاره به نقشه‌های پرتغالی، از اهمیت هرمز برای پرتغالی‌ها و ترسیم شکل واقعی‌تری از خلیج‌فارس توسط نقشه‌کشان پرتغالی یاد کرد. در پی پرتغالی‌ها، نقشه‌های هلندی در حوزه خلیج‌فارس به مناطق دیگر همچون گمبرون و بنادر توجه نموده است. ایشان در ادامه به نقشه‌کشی فرانسوی‌ها و سپس انگلیسی‌ها پرداخت که ویژگی آنها دقت بالا در ترسیم منطقه در کرانه‌های شمالی و جنوبی و نیز توجه به جزایر ایرانی خلیج‌فارس بود. وی اشاره کرد که ترسیم نقشه‌هایی از مناطق خاص خلیج‌فارس و نقشه‌های برخاسته از اطلاعات شهودی از ویژگی‌های این نقشه‌ها بوده است.
در این نشست به موضوع جزایر ایرانی خلیج‌فارس اشاره و بیان شد تعلق جزایر خلیج‌فارس به ایران در نقشه‌های هلندی، فرانسوی و انگلیسی از قرن ۱۷ میلادی کاملاً مشخص و تثبیت شده است.
در پایان نشست، پژوهشگران با طرح پرسش‌هایی درباره ابعاد مختلف موضوع و نیز یافته‌های فعلی پژوهش، به بحث و تبادل نظر با مجری طرح پرداختند.
این مجموعه نشست‌ها، با هدف ایجاد محفل علمی و گفتگو میان پژوهشگران و اعضای هیئت علمی بنیاد با یکدیگر از یک‌سو، و اطلاع‌رسانی دربارۀ پژوهش‌های در حال اجرا در بنیاد ایران‌شناسی، به جامعۀ پژوهشگران کشور و دیگر مراکز فرهنگی و پژوهشی، در حال برگزاری است و ادامه خواهد داشت.
منبع: ایبنا