میراث مکتوب – المنتخب من السیاق لتاریخ نیسابور انتخابی است که ابراهیم بن محمّد صریفینی (۵۸۱- ۶۴۱ق) به سال ۶۲۲ق از کتاب گمشده السیاق لتاریخ نیسابور تألیف امام حافظ ابوالحسن فارسی، انجام داده است.
این کتاب در سال جاری توسّط انتشارات کتابخانۀ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و با همکاری انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.
اثر صریفینی تلخیص السیاق لتاریخ نیسابور امام حافظ ابوالحسن فارسی است، کتابی که هیچ نسخه‌ای از آن بر جای نمانده است. وی در تلخیص سیاق، کوشیده است که اطّلاعات مرتبط با زندگی‌نامه اشخاص را با روشی درست و دقیق خلاصه کند و از این بابت کمتر به حذف پرداخته و شرح احوال مختصر و مفید حدود ۱۶۸۳ شخصیت را به همراه معرفی برخی از آثارشان نقل کرده است.
این اثر از چندین لحاظ مهم است:
۱٫ از اصل کتاب هیچ اثری برجای نمانده است.
۲٫ انتخاب صریفینی به خط خود او در دسترس است و در این چاپ از آن بهره گرفته شده است.
۳٫ این کتاب اگرچه به زبان عربی نوشته شده، ولی دارای فوائد زبان‌شناسیِ فراوان در حوزه زبان فارسی است.
۴٫ اطلاعات بسیار مهمی از دوره سلجوقی و غزنوی در بر دارد.
۵٫ در حوزه تاریخ محلی خراسان و نیشابور و معرفیِ رجال آن، اطلاعات دست اوّل و مهمی ارائه می‌دهد.
۶٫ کتابی است که محل ارجاع رجال‌نویسان و مورّخان فراونی بوده و امروزه از مصادر و مراجع مهم تاریخی، ادبی و فرهنگی اسلام و ایران است.
۷٫ اطلاعات مهمی نیز در حوزه جغرافیا و اسامی شهرها و روستاها در آن وجود دارد.
این کتاب، پیش از این به سال ۱۳۶۲ در قم، به تصحیح استاد محمّدکاظم محمودی به چاپ رسیده است. این چاپ به تصحیح همان مصحح است، امّا بر چاپ قبلی از نظر تعلیقات، توضیحات، اضافات و نمایه‌های هفت‌گانه برتری دارد.
در مقدمۀ ریاست کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، دکتر محمد رجبی، بر این اثر می‌خوانیم:
هر متنی که از مآثر علمی و فرهنگی کشورمان به زنجیرۀ تحقیق وتصحیح میپیوندد و انتشار می‌یابد، گویایِ منزلتِ متمایز ایرانیان در گسترۀ دانش و اندیشه بشری، و پیوستگی سلسله حیات معنوی و فرهنگی آنها در ادوار تاریخ است. از این‌رو هرچه بیشتر، میراث مکتوب خود را عرضه کنیم، بهتر میتوانیم امروز خود را با گذشته شکوهمند و شکوفای خویش گره بزنیم و فردای بهتری را برای آیندگان‌مان ترسیم کنیم.
کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی با دارا بودن گنجینهای گران و کلان از آثار و مآثر اسلامی و ایرانی، وظیفه خود میداند به قدر امکانات، به چاپ و نشر متون و اسناد بپردازد و آنها را در اختیار جامعه علمی و فرهنگی کشور قرار دهد.
در میان آثار نگاشته شده در تاریخ نگاری محلّی، السیاق لتاریخ نیسابور، نوشتۀ عبدالغافر بن اسماعیل فارسی (م ۵۲۹ق) به دلیل اشتمال بر شرح احوال بسیاری از عالمان ایرانی شهر نیشابور، منبعی بسیار ارزشمند است. اهمیت این اثر را از آنجا می‌توان دریافت که مطالب فراوانی از آن در متون بعدی، بویژه کتابهای تراجم‌نگاری، نقل شده است. با این حال، از متن اصلیِ کتاب، تا به حال، نسخه‌ای به دست نیامده و آنچه اکنون از آن در اختیار داریم، تلخیص و منتخبی است. اثر حاضر، که متن نسخۀ منتخب کتاب است، بخوبی، سهم و جایگاه ایرانیان را در شکل‌گیری تمدّن اسلامی نشان می‌دهد. کتاب دارای فواید تاریخی، لغوی، جغرافیایی و اطلاعات بیشمار دیگر و از منابع بسیار مهم برای بررسی تاریخ خراسان در عصر غزنوی و سلجوقی است.
این کتاب در سال جاری توسّط انتشارات کتابخانۀ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و با همکاری انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.
اثر صریفینی تلخیص السیاق لتاریخ نیسابور امام حافظ ابوالحسن فارسی است، کتابی که هیچ نسخه‌ای از آن بر جای نمانده است. وی در تلخیص سیاق، کوشیده است که اطّلاعات مرتبط با زندگی‌نامه اشخاص را با روشی درست و دقیق خلاصه کند و از این بابت کمتر به حذف پرداخته و شرح احوال مختصر و مفید حدود ۱۶۸۳ شخصیت را به همراه معرفی برخی از آثارشان نقل کرده است.
این اثر از چندین لحاظ مهم است:
۱٫ از اصل کتاب هیچ اثری برجای نمانده است.
۲٫ انتخاب صریفینی به خط خود او در دسترس است و در این چاپ از آن بهره گرفته شده است.
۳٫ این کتاب اگرچه به زبان عربی نوشته شده، ولی دارای فوائد زبان‌شناسیِ فراوان در حوزه زبان فارسی است.
۴٫ اطلاعات بسیار مهمی از دوره سلجوقی و غزنوی در بر دارد.
۵٫ در حوزه تاریخ محلی خراسان و نیشابور و معرفیِ رجال آن، اطلاعات دست اوّل و مهمی ارائه می‌دهد.
۶٫ کتابی است که محل ارجاع رجال‌نویسان و مورّخان فراونی بوده و امروزه از مصادر و مراجع مهم تاریخی، ادبی و فرهنگی اسلام و ایران است.
۷٫ اطلاعات مهمی نیز در حوزه جغرافیا و اسامی شهرها و روستاها در آن وجود دارد.
این کتاب، پیش از این به سال ۱۳۶۲ در قم، به تصحیح استاد محمّدکاظم محمودی به چاپ رسیده است. این چاپ به تصحیح همان مصحح است، امّا بر چاپ قبلی از نظر تعلیقات، توضیحات، اضافات و نمایه‌های هفت‌گانه برتری دارد.
در مقدمۀ ریاست کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، دکتر محمد رجبی، بر این اثر می‌خوانیم:
هر متنی که از مآثر علمی و فرهنگی کشورمان به زنجیرۀ تحقیق وتصحیح میپیوندد و انتشار می‌یابد، گویایِ منزلتِ متمایز ایرانیان در گسترۀ دانش و اندیشه بشری، و پیوستگی سلسله حیات معنوی و فرهنگی آنها در ادوار تاریخ است. از این‌رو هرچه بیشتر، میراث مکتوب خود را عرضه کنیم، بهتر میتوانیم امروز خود را با گذشته شکوهمند و شکوفای خویش گره بزنیم و فردای بهتری را برای آیندگان‌مان ترسیم کنیم.
کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی با دارا بودن گنجینهای گران و کلان از آثار و مآثر اسلامی و ایرانی، وظیفه خود میداند به قدر امکانات، به چاپ و نشر متون و اسناد بپردازد و آنها را در اختیار جامعه علمی و فرهنگی کشور قرار دهد.
در میان آثار نگاشته شده در تاریخ نگاری محلّی، السیاق لتاریخ نیسابور، نوشتۀ عبدالغافر بن اسماعیل فارسی (م ۵۲۹ق) به دلیل اشتمال بر شرح احوال بسیاری از عالمان ایرانی شهر نیشابور، منبعی بسیار ارزشمند است. اهمیت این اثر را از آنجا می‌توان دریافت که مطالب فراوانی از آن در متون بعدی، بویژه کتابهای تراجم‌نگاری، نقل شده است. با این حال، از متن اصلیِ کتاب، تا به حال، نسخه‌ای به دست نیامده و آنچه اکنون از آن در اختیار داریم، تلخیص و منتخبی است. اثر حاضر، که متن نسخۀ منتخب کتاب است، بخوبی، سهم و جایگاه ایرانیان را در شکل‌گیری تمدّن اسلامی نشان می‌دهد. کتاب دارای فواید تاریخی، لغوی، جغرافیایی و اطلاعات بیشمار دیگر و از منابع بسیار مهم برای بررسی تاریخ خراسان در عصر غزنوی و سلجوقی است.
منبع: مرکز پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی