میراث مکتوب – این کتاب چاپ نسخه برگردان کهنترین نسخۀ موجود کتاب تلخیص المحصّل اثر ارزشمند خواجه نصیرالدین طوسی است که به دلیل اهمیت آن و به دلیل ضرورت تصحیح مجدد این اثر ارزشمند عرضه میگردد.
به گفتۀ مصحح در پیشگفتار، این کتاب با وجود آنکه پیش از این چندین بار و از جمله یک بار با اغلاط و کاستی های فراوان در حاشیۀ چاپ متن المحصّل در قاهره و یک بار هم به همت مرحوم شیخ عبد الله نورانی و تا حدودی به صورت انتقادی به چاپ رسیده است با این وصف به دلیل آنکه در این چاپها از همه نسخه های کهن و موجود این اثر بهره گرفته نشده است ضرورت دارد که دیگر بار با تصحیحی دقیق و با ارائه سازواره انتقادی به چاپ برسد و امید می بریم که چاپ نسخه برگردان حاضر، گام نخستی باشد برای تحقق این هدف. وانگهی از آنجا که تلخیص المحصل مشتمل بر متن کتاب المحصل فخر رازی است و آن کتاب نیز با وجود آنکه چندین بار به چاپ رسیده هنوز در انتظار تصحیحی شایسته و انتقادی است، بنابراین اصلاح مشکلاتی متعدد در متن تصحیح شده نورانی مرهون تصحیحی مجدد از اثر فخر رازی است.
می دانیم که نسخه های متعدد و کهن ارزشمندی از کتاب فخر رازی در اختیار است؛ نسخه هایی که برخی از آنها در ویرایشهای مختلف این اثر تاکنون مورد استفاده قرار نگرفته است. علاوه بر تلخیص المحصل، کتاب فخر رازی شروح دیگری هم دارد که از شماری از آنها نسخه های کهنه و صحیحی در اختیار است و همه آنها می توانند در کار ویرایش مجدد متنهای المحصل و تلخیص المحصل به کار آیند.
افزون بر این گفته شد ، در مقدمۀ این اثر مطالبی با عناوین زیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:
کلام پیش از خواجۀ طوسی
فخر رازی در میان کلام و فلسفه
خواجه نصیرالدین طوسی و سهم او در فلسفی شدن دانش کلام
خواجه نصیرالدین طوسی چرا تلخیص المحصل را نوشت؟
ادبیات کلامی تحت تاثیر المحصل، تلخیص المحصل و تجرید
اطلاعاتی تاریخی درباره المحصل
شروح المحصل
تلخیص المحصل
نسخۀ حاضر
خواجه نصیرالدین محمد بن حسن طوسی (597 – 672 ق)، تلخیص المحصل (فی شرح المحصل فی علم الکلام)، نسخه برگردان دستنویس شمارۀ 834 مجموعۀ فاضل احمدپاشا کتابخانۀ کوپریلی، مقدمه: حسن انصاری، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه، مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی (لندن)، چهل و هفت، 376 ص. 6، شمارگان: 200 نسخه، قطع: وزیری، بها با جلد شومیز: 600000 ریال با جلد سخت: 700000 ریال، 1394.