میراث مکتوب- «روان‌شناسی از منظر ابوزید بلخی» تألیف دکتر زاهده اوزکان راشد (Zahide Özkan-Rashed)، پژوهشگر آلمانی، منتشر شد.
زاهده اوزکان راشد در این کتاب نوشته‌های ابوزید احمد بن سهل بلخی، فیلسوف و متکلم ایرانی را به زبان آلمانی ترجمه کرده و مورد بررسی قرار داده است.
ابوزید احمد بن سهل بلخی جغرافی‌دان، ریاضی‌دان و متکلم و فیلسوف ایرانی در قرن‌های سوم و چهارم هجری بوده که در اوایل جوانی (زیر بیست سالگی) محضر یعقوب بن اسحاق الکندی را درک کرد و به مانند باقی فیلسوفان مسلمان در انواع علوم سررشته داشت.
ابوزید بلخی را جاحظ خراسان و بلکه برتر از او دانسته‌اند و ابوحیان توحیدی، ابوزید را سید مشرقیان در انواع حکمت شمرده است. اهمیت او بیشتر در این است که حکمت و شریعت را جمع و آن دو را به یکدیگر نزدیک کرده بود.
وی از کسانی بود که به کروی بودن زمین پی برد و گفت: «آنچه ما به صورت گردش ستارگان می‌بینیم، در واقع گردش زمین است». متأسفانه ایرانیان دربارۀ این اندیشمند برجسته در تاریخ تفکر اسلامی و ایرانی، آگاهی چندانی ندارند.
ابوزید احمد بن سهل بلخی در اواخر قرن نهم میلادی کتاب «مصالح الابدان و الانفس» را در موضوع حفظ صحت بدن و سلامت نفس به زبان عربی به رشتۀ نگارش درآورد.
این اثر از قدیمی‌ترین نگاشته‌های پزشکی به زبان عربی است و شاید بتوانیم آن را قدیمی‌ترین نگاشته تخصصی به زبان عربی پیرامون حفظ الصحة بدانیم.
اهمیت قابل توجه دیگر این اثر در مباحث مربوط به نفس است که از دیگر اسباب نگارش کتاب بوده است. مؤلف معتقد است که اطباء از آن جا که امراض نفسانی را قابل درمان با روش‌های متداول در صناعت پزشکی پزشکی ندیده‌اند در تألیفات‌شان به این موضوع نپرداخته‌اند. او برای جبران این کاستی دست به تألیف مصالح الابدان و الانفس زده است.
بلخی در این کتاب ضرورت توجه هم زمان به پیشگیری را در حوزۀ جسم و روان مورد تأکید قرار داده است و آن را مقدم بر درمان می‌داند.
آن گونه که اوزکان راشد نوشته، بلخی بسیار جلوتر از زمان خود بوده است و اظهارات این فیلسوف شباهت شگفت‌انگیزی به نظریه‌های مدرن روان‌شناسی دارد.
نخستین چاپ روان‌شناسی از منظر ابوزید بلخی، تألیف دکتر زاهده اوزکان راشد، در 314 صفحه، در سال 2019 و به زبان آلمانی منتشر شده است.