میراث مکتوب – یکی از گویندگان نی ریز در دهه های پایانی روزگار قاجاری و پهلوی نخست، محمدرضا عمان نی ریزی است که دربارۀ زندگی و شعر او پژوهش های چندانی صورت نگرفته و متأسفانه دیوان وی تا به امروز به زیور چاپ آراسته نشده است. وی در سال 1249 شمسی در نی ریز به دنیا آمد و در سال 1320 شمسی جاودانه در خاک زادگاه خود آرمید. عمان به سبک پیشینیان در کالبدهای شعر فارسی: غزل، چکامه، مسمط، ترکیب بند و رباعی طبع آزموده است.
درون مایِۀ اشعار عمان را عشق، منقبت در رثای خاندان، پیامبر، امام علی (ع)، امام حسین (ع)، امام موسی کاظم (ع)، شاهچراق (ع) و امام زمان (عج) تشکیل می دهد.
به جز اشعاری که در دیوان عمان هست، اشعاری از وی بر سر زبان پیران نی ریز جاری است که درون مایۀ آن ها غالباً هجو است. پاره از این هجویات، خوشبختانه در تذکرۀ سازگار مضبوط است.
به ظاهر عمان خود به سامان بخشی اشعارش، همت گماشته است و تا حدود سال 1362 کسی نمی دانست دیوان این شاعر کجاست. دیوان وی 66 برگ مستطیل شکل دارد و هر صفحۀ آن به مقتضای کالبد و قالب شعر جدول بندی شده است . شاعر خود عناوین هر شعر را مکتوب کرده است. هر صفحه ای دارای حاشیه است. عمان غزل های خود را با عنوان «غزل» در حواشی طولی صفحه و رباعی خود را در حواشی عرضی صفحات (بالا و پایین صفحه) با عناوین «رباعی»، «رباعی در مناجات» و «مناجات» نگاشته است.
نخستین غزل در حاشیۀ صفحۀ 3 با عنوان «غزلیات» و واپسین بیت از آخرین غزل، در حاشیۀ صفحۀ 54 و نخستین ترانه با عنوان «رباعیات» در حاشیۀ صفحۀ 3 و واپسین ترانه در حاشیۀ صفحۀ 33 مکتوب است.
9 صفحۀ پایانی «دیوان عمان» با خطی جز خط صفحات قبل، کتابت شده است. این صفحات پس از مرگ شاعر نوشته شده، چه در عنوان واپسین شعر، از شاعر با صفت مرحوم یاد گردیده است.
فهرست مطالب کتاب به این شرح است:
دیباچه
غزلیات
مسمط ها
ترکیب بندها
چکامه ها
رباعیات
یادداشت ها
فهرست منابع و مآخذ
دیوان عمان نی ریزی، به اهتمام مختار کمیلی، شیراز، نوید شیراز، 208 صفحه، شمارگان: 1500 نسخه، قطع: وزیری، بها با جلد معمولی 100000 ریال با جلد سخت 120000 ریال ، 1394.