کد خبر:50804
پ
0011-2

انتشار اشعار بهاءالدین ساوجی و نصرالله عراقی

«عراقیات» مشتمل بر دیوان بهاءالدین ساوجی، و اشعار نصرالله عراقی و دیگران در قرن هشتم، به تصحیح افشین عاطفی و از سوی انتشارات ارمغان ادب چاپ و منتشر شد.

میراث مکتوب- «عراقیات» مشتمل بر دیوان بهاءالدین ساوجی، و اشعار نصرالله عراقی و دیگران در قرن هشتم، به تصحیح افشین عاطفی و از سوی انتشارات ارمغان ادب، در 232 صفحه، چاپ و منتشر شد.

نصرالله بن حسن عراقی متخلص به یحیی از شعرای نیمۀ اول قرن هشتم است که از منطقۀ عراق عجم و اهل ساوه بوده است. وی کتاب عراقیات را در نیمۀ اول قرن هشتم جمع‌آوری کرده و این مجموعه شامل اشعاری‌ست که در مدح خواجه تاج‌الدین عراقی، که از وزار بوده، فراهم گردیده و بیشتر اشعار عراقیات، سروده‌های برادرش بهاءالدین ساوجی است.

ابیات مبالغه‌آمیز و اغراق بسیار در تجلیل خواجه تاج‌الدین و سخن از امن و عدالتی که در قلمرو او حکمفرماست در این مجموعه دیده می‌شود.

مؤلف چند قصیده و یک قصیدۀ مصنوع به نام «روضۀ السّحور و درّة البحور» از خود آورده است.

بهاءالدین ساوجی از شعرای قرن هفتم و هشتم است که اهل ساوه بوده و حداقل تا سال 730 ه.ق می‌زیسته  است. حمدالله مستوفی که با وی در ارتباط بوده در تاریخ گزیده (تألیف شده به سال 730 ه.ق) می‌نویسد: «بهاءالدین ساوجی در حیات است. سخنان نیکو دارد و این ضعیف را به چند قطعه و قصیده مشرّف فرموده».

درباره خواجه تاج‌الدین

احمد سهیلی خوانساری در مقدمه دیوان خواجوی کرمانی درباره خواجه تاج‌الدین می نویسد: «خواجه تاج‌الدین احمد بن محمد بن علی عراقی، بسیار شعردوست و شاعرنواز بود و در میان شعرای عراق به جود و سخا موصوف و اشتهار داشت و اکثر شعرای عراق به خدمتش شتافته و از صلات و جوائز کرامندش بهره‌ور می‌شدند. تاج‌الدین احمد نخست در خدمت ملک قطب‌الدین نیکروز حاکم کرمان بود. آنگاه که امیر مبارزالدین کرمان را محاصره کرد خواجه خود را از حصار نجات داد و به امیر مبارزالدین پیوست و وزیر او شد. در وزارت امیر مبارزالدین، ترقی وی به اوج کمال رسید. پس از آن که شمس‌الدین صائن قاضی در خدمت امیر مبارز مورد توجه شد، اعتبار وی کم گشت». به گفتۀ خوانساری در نهایت خواجه تاج‌الدین از سوی امیرمبارزالدین کشته شد.

بهاءالدین ساوجی از شعرایی است که سال‌ها در خدمت خواجه تاج‌الدین احمد در کرمان بوده و تمام اشعار وی مدح و ستایش این خواجه می‌باشد؛ از جمله در دیوان وی مکتوب منظومی‌ست به نام خواجه غیاث‌الدین محمد وزیر سلطان ابوسعید و آرپاخان بهاءالدین. در این مکتوب پس از توصیف بسیار از رعیت‌نوازی خواجه تاج‌الدین و ذکر رباطات و خانقاه‌هایی که او به نام خواجه غیاث‌الدین محمد بنا کرده گفته است: «خواجه هر روز پانصد کاسۀ آش به درویشان و فقرا از مال خویش می‌دهد و رباطی در بم ساخته است که مردم از بیم دزد در آن پناه برده و در امن و راحتند و بسیار اموال بر آن وقف کرده. از این منظومه بر می آید که تاج الدین آرزو داشت غیاث الدین محمد وی را به اردو طلبد و در دیوان وی را منصبی درخور بخشند. بر این نامه و مکتوب منظوم چون عماد فقیه تنی چند از بزرگان کرمان نظماً گواهی نوشته‌اند.

خواجو را در مدح این وزیر دانش‌پرور قصاید غرّایی‌ست و در مثنویات نیز اکثر به یاد انعام بی‌شمار وی بوده و او را ستوده است.

رکن‌الدین همایونفرخ در مقدمه دیوان عماد فقیه کرمانی آورده است: «خواجه احمد بن محمد بن علی عراقی معروف به تاج الدین عراقی در آثار الوزراء از او شرح حال نیست. این وزیر مردی صاحب قلم و فاضل و شاعر و دانشمند بوده است … . امیر مبارزالدین محمد پس از این که به سلطنت رسید او را به وزارت برگزید. خواجه عماد فقیه گذشته از این که یکی از مثنوی هایش را به نام او مصدّر ساخته و تقدیمش داشته در قصیده‌ای نیز او را مدح گفته است. تاج‌الدین عراقی از ممدوحین خواجوی کرمانی نیز هست …».

تاج‌الدین عراقی در قطعه‌ای در جواب بهاءالدین ساوجی چنین گفته است: «جهان فضل و کرم شهسوار دلدل نظم / بهاء ملت و دین پیشوای جمع نفوس».

 

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612