میراث مکتوب- «السفیر فی الهیئه» رسالهاى مختصر به عربى مبتنی بر هیئت بطلمیوسی است که غیاثالدین منصور دشتکی، دانشمند بزرگ دورۀ صفوی، آن را در سال ۹۰۶ق تألیف کرده است.
این کتاب با عنوان فرعی «رسالهای مختصر در هیئت بطلمیوسی و اشکالات آن» به عنوان ۲۹مین اثر از مجموعه علوم و فنون و ۳۷۹مین اثر مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب با تصحیح فاطمه کیقبادی و امیرمحمد گمینی، در ۱۸۲ صفحه و با قیمت ۱۷۰ هزار تومان برای نخستین بار به چاپ رسیده است.
کتاب «السفیر فی الهیئه» شامل سه فصلِ مقدمه ۵۰ صفحهای مصححین، متن تصحیح شدۀ رساله و ترجمۀ فارسی آن است.
مصححین اثر در پیشگفتار دربارۀ السفیر فی الهیئه نوشتهاند: «بررسی آن از چند منظر اهمیت دارد: اول، این رساله از جمله آخرین کتابهایی است که در ادامه سنت هیئتنگاری در دورۀ اسلامی نوشته شده است. دوم، این رساله در دورهای تألیف شده که از آن به دورۀ افول علم اسلامی تعبیر میشود. سوم، در این کتاب، برخلاف رویۀ کتابهای مختصر هیئت، به اشکالات الگوهای بطلمیوسی و راهحلهای دیگران و دشتکی اشاره شده است».
آنان در ادامه میافزایند: «بررسی محتوای این رساله نشان میدهد که یک کتاب هیئت استاندارد، مختصر، مبتنی بر هیئت بطلمیوسی و درسنامهای است که برای آموزش همگانی نجوم نوشته شده بود. ویژگی مهم آن بیان اشکالات نجوم بطلمیوسی و تاریخچۀ حل آنها است که ظاهرا برای تشویق خواننده به خواندن آثار پیشرفتهتر دشتکی و آشنایی با راهحلهای او بوده است».
مقایسۀ ساختار السفیر با آثاری که پیش از آن نوشته شدهاند نشان میدهد که در دوران صفویه هنوز موضوع نوشتن درسنامههای مختصر در هیئت پابرجاست و جریان این مباحثه در محیطهای علمی دورۀ صفوی ادامه دارد. البته دشتکی در این رساله مطالب جدید یا راهحلهای تازهای نیاورده، اما مدعی است که در رسالههای دیگر خود به این امر توجه کرده است.
برای تصحیح انتقادی این رساله از بین تمامی نسخهها، ۷ نسخه انتخاب شدند. متن رساله نیز به فارسی ترجمه شد و به همراه مقدمه تقدیم نگاه علاقهمندان شده است.
علاقهمندان میتوانند برای دریافت اطلاعات بیشتر دربارۀ این اثر و خرید آن، با شماره تلفن ۰۲۱۶۶۴۹۰۶۱۲ داخلی ۱۰۵ تماس حاصل نمایند.