میراث مکتوب- فریبرز خسروی، معاون کتابخانه ملی ایران، درخصوص فهرستگان کتب خطی فارسی و اهمیت این فهرستگان عنوان کرد: یکی از راه‌های دسترسی پژوهشگران به منابع پرارزش خطی ایجاد فهرستگان است.از گذشته تا امروز بحث انتشار فهرست‌ها و فهرستگان‌ها مورد توجه افراد شاخصی بوده که به این حوزه توجه بسیار عمیقی داشته اند. مانند «ابن ندیم» و مرحوم «شیخ آقا بزرگ» که در زمینه کتب خطی همت بسیاری داشتند.
خسروی تصریح کرد: یکی از وظایف اصلی و بنیادین کتابخانه ملی ایران پرداختن به این فهرست‌ها است. یعنی بتواند مجموعه و سامانه‌هایی را پدید آورند تا افراد بدانند اطلاعات در کجا موجود است و فهرستگان‌ها این امکان را به پژوهشگر می دهد که بداند اطلاعات کجا هستند.
وی گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حرکتی را از گذشته شروع کرده بود که با همکاری موسسه الجواد در قالب «فنخا» منتشر شده است که در آن مجموعه سعی شده فهرست نسخه‌های خطی ایران معرفی شود. در مجموعه 40 جلدی «فنخا» فهرست 320 هزار عنوان کتاب خطی موجود در ایران نشر یافت.
خسروی تصریح کرد: در آن زمان برای ماشینی شدن «فنخا» اقدامی نشده بود. در دوره اخیر در طرحی چند مرحله ای ابتدا اطلاعات «فنخا» از طریق سامانه ای خاص اطلاع رسانی می شود و مراحل بعدی صورت می‌پذیرد.
معاون کتابخانه ملی گفت: در فاز نخست این طرح فهرست نسخه‌های خطی فارسی ایران و در فاز بعد فهرست نسخه‌های خطی فارسی جهان معرفی می‌شوند و در مرحله بعد هم فهرست کتاب‌های خطی نوشته شده توسط ایرانیان در جهان مورد نظر است که امیدواریم عملی شود.
خسروی تصریح کرد: در این مجموعه سعی شده تمام اطلاعات کتابشناختی که در فهرست مادر آمده به این سامانه منتقل شود. علاوه بر این اطلاعات، نام کشور، شهرو نام کتابخانه، عنوان فهرست با فرمت مارک به این سامانه افزوده شده است.
وی گفت: امیدواریم فازهای بعدی این مجموعه نیز عملی شود و گام موثر و بلندی برای تسهیل مطالعات افرادی که در حوزه‌های تاریخی و کتاب‌های خطی کار می‌کنند به ویژه فهرست نویسان نسخ خطی ایران و جهان فراهم شود.
معاون کتابخانه ملی ادامه داد: علاوه بر تکمیل این طرح که با همکاری موسسه الجواد در حال انجام است؛ فهرستگان کتب خطی عراق نیز تدوین و با همکاری نهادهای عراقی منتشر شده و در سامانه کتاب‌های خطی در دسترس قرار گرفت. این فهرستگان شامل فهرست 75 هزار عنوان کتاب خطی است که در 20جلد منتشر شده است.
خسروی درباره دستاورد فهرستگان کتب خطی فارسی در ایران و جهان خاطرنشان کرد: اگر کسی در جستجوی یک نسخه خاص و یا نسخ کتاب خطی خاصی باشد مجبور است تک تک کتابخانه‌های دارای فهرست کتاب خطی را جستجو کند. کار ساده ای نیست چون فهرست‌ها به خط و زبان هر کشوری تولید می‌شوند. درمجموعه فهرستگان کتابخانه ملی ایران، این موارد به فارسی برگردانده و دسترسی برای پژوهشگران تسریع شده است.
منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه ملی ایران