میراث مکتوب- استاد سیدعلی آل‌داوود، نویسنده و پژوهشگر در هفتادویکمین نشست ماهانه و محفل دوستانه چهارشنبه‌های آخر ماه مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب، به مناسبت درگذشت استاد احمد اقتداری، پدر مطالعات خلیج فارس‌شناسی، به ذکر مطالبی درباره آن مرحوم پرداخت.
آقای آل داوود با اشاره به درگذشت استاد اقتداری در سن 96 سالگی، ویژگی بارز ایشان را تمرکز بر یک زمینه علمی خاص عنوان کرد و گفت: برخلاف اکثر دانشمندان و اهل علم کشورمان که پس از این که در یک رشته صاحب تخصص شدند، به زمینه‌های گوناگون می‌پردازند، استاد اقتداری فقط یک زمینه خاص را از اول جوانی در پیش گرفته بودند و فقط و فقط در همان زمینه مطالعه و تحقیق کردند و مقاله و کتاب نوشتند.
وی با اشاره تألیف آثار متعدد توسط استاد اقتداری در زمینه تخصصی‌شان، گفت: ایشان اهل لارستان فارس بود و نخستین کارها و نخستین تحقیقاتی که کرده مربوط به همان منطقه بوده و کتابی درباره گویش و جغرافیای تاریخی آنجا نوشته است و به تدریج دامنه فعالیت‌های علمی خود را به منطقه جنوب کشور گسترش داده است.
استاد آل داوود با اشاره به مقطع فعال شدن انجمن آثار ملی در پیش از انقلاب، گفت: در آن دوره چند نفر از دانشمندان جغرافیدان و تاریخدان ایران مانند آقای …، مرحوم استاد افشار و مرحوم عبدالحمید مولوی، سلسله کتاب‌هایی را، به تشویق و پشتیبانی انجمن آثار ملی، در باب شناسایی مناطق جغرافیایی ایران از حیث جغرافیای تاریخی و معرفی اماکن و بناهای تاریخی باستانی نوشتند.
این محقق و پژوهشگر ادامه داد: مرحوم اقتداری همت خود را مصروف منطقه فارس و خوزستان کرده و کتاب‌هایی که در این زمینه تألیف کرده به تصور من تحقیقات و پژوهش‌های درجه اولی است و امروزه جزو منابع اصلی در این زمینه‌ها است.
وی ضمن بیان این که احتمالا برخی از مکان‌ها و بناهایی که مرحوم اقتداری به آن‌ها پرداخته ممکن است امروزه از بین رفته یا به صورت ناقص درآمده باشد، گفت: ایشان با ابزارهای مختلف مسافرت‌های متعددی در منطقه جنوب انجام داده و عکس‌های بسیار فراوانی هم تهیه کرده بود که می‌تواند در شناسایی مناطقی که آسیب دیده یا از بین رفته است بسیار مفید باشد.
استاد آل داوود با اشاره به این موضوع که مرحوم اقتداری کتابخانه خود را به دائره المعارف بزرگ اسلامی اهدا کرده بود، گفت: این کتابخانه مشتمل بر بیش از چند هزار جلد کتاب با موضوع خلیج فارس شناسی و جنوب ایران و همین طور 5 هزار قطعه عکس بسیار نفیس است و به نظر من یکی از وظایف دائره المعارف این است که این عکس‌ها را، که از مناطقی از ایران است که امروزه دستخوش تغییرات زیادی شده است، چاپ کند.
وی همچنین با بیان خاطره‌ای از حدود سال‌های 53 و 54 که خود دانشجو و مدیر داخلی مجله یغما بوده است، گفت: در آن زمان آقای اقتداری بر اساس اسناد موجود در وزارت خارجه ایران و در وزارت خارجه انگلیس یک سلسله مقاله نوشته بود که بعد از چاپ چند مقاله از این مجموعه وزارت خارجه سخت معترض شده و از وزارت اطلاعات و ژاندارمری وقت خواسته بود که مجله را توقیف کنند و در نتیجه این تنش آقای اقتداری مجبور شد که رشته نوشتن آن مقالات را قطع کند.
استاد آل داوود با اشاره به این موضوع این که مرحوم اقتداری عقاید خاصی راجع به تعاملات ایران و اعراب داشت که ممکن است آن‌ها را بنا به مصالحی ننوشته باشد، گفت: ایشان معتقد بود بعد از اضمحلال امپراطوری عثمانی و ایجاد کشورهای کوچک و بزرگ عرب، این کشورها همواره مزاحمت‌هایی برای ایران ایجاد کرده‌اند و در این رابطه روش سیاسیون ایرانی در تعامل با کشورهای عربی را، چه در پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب، نمی‌پسندید و عقیده داشت که باید محکم‌تر ایستاد.
وی در پایان با اشاره به تحقیقات مفصل و ارتباطات بسیار زیاد زنده‌یاد اقتداری، گفت: ایشان حدود 20 جلد اثر چاپ نشده دارد که تحقیقات ایشان را درباره بنادر و جزایر اطراف خلیج فارس، چه جزایر جنوبی خلیج فارس و دریای عمان و چه جزایر شمالی که در طرف ایران قرار دارند، در بر می‌گیرد و من فکر می‌کنم اگر این آثار به چاپ برسد خیلی‌ها بر مسائل جغرافیایی و تاریخی موجود واقف خواهند شد.