با درنگ در میراث عرفانی در جهان ایرانی اسلامی در می‌یابیم که از همان نخستین سده‌های اسلامی، از جمله دغدغه‌های اصلی جان‌های شیفته برنمودن یکی از حساس‌ترین و مقدم‌ترین نمودهای حیات معنوی آدمی یعنی نسبت عشق و عقل به مثابه شخصی‌ترین حضور راز هستی موجودی که پای بر خاک و دل در افلاک می‌گذارد میباشد.
در مجموعه شماره «۱۲۴ فارسی» بخش نسخ شرقی کتابخانه ملی پاریس، هشت رساله و یادبودی در یک صفحه کتابت شده اند که برگ های «۲۱۲ر – ۲۱۹پ» رساله اصحاب نور است.
این رساله، تأویل و تفسیری صوفیانه از داستان خضر و موسی بنا بر آیات ۶۰ به بعد سوره کهف است. از مؤلف این رساله نشانی در دست نیست؛ همین اندازه می دانیم که باید پیش از تاریخ ۸۸۳ هجری نوشته شده باشد که در پایان رساله مقصد الاقصی به عنوان تاریخ کتابت نسخه آمده است.
از لحن این رساله برمی آید که در واقع تقریری است از آرای یکی از مشایخ ناشناخته صوفیه و در قالب ترکیبی از نوشتار و گفتار یکی از مشایخ اهل منبر تنظیم شده است.
مظاهر انوار نیز رساله‌ای است در بیان عوالم موجود و آموزه‌های مشاییان و اشراقیان و متکلمان و صوفیان درباره تعداد و نام های آنها. نویسنده ناشناخته این رساله، با معارف عرفانی و فلسفه و الهیات آشنایی ژرفی داشته است و آن را در پنج مظهر به نگارش درآورده است.
یگانه نسخه بر جای مانده از مظاهر انوار، در صفحات ۲۰۷ تا ۲۱۷ نسخه شماره ۱۸۲۲ در این کتابخانه موجود است. این نسخه ۳۶۰ صفحه و هر صفحه ۲۰ سطر دارد. تنها تاریخ ثبت شده در این نسخه ۱۲۳۶ هجری است که ما را بر آن می دارد که تاریخ تألیف این رساله را پیش از این تاریخ بدانیم.
از آنجا که هر دو رساله در حکمت اشراقی است مصحح را بر آن داشته است که هر دو رساله را با هم به دست چاپ سپارد.
اصحاب نور (تفسیر صوفیانه داستان خضر و موسی) از مولفی ناشناخته بر مبنای نسخه‌ای از سده نهم هجری و مظاهر انوار (سخنی چند در تقسیم عوالم) از مولفی ناشناخته از سده دوازدهم هجری با مقدمه و تصحیح و تحقیق آزاده کرباسیان و محمد کریمی زنجانی اصل، به انجام رسیده و به همت مجمع ذخائر اسلامی در قم و مؤسسه ابن سینا در بن (آلمان) در ۶۴ صفحه با شمارگان محدود و با قیمت ۶۰۰۰ در سال جاری انتشار یافته است.
منبع: بساتین