میراث مکتوب – تاریخ الحکماء جمال‌الدین قفطی (۵۶۰ – ۶۴۶ ق) از نخستین منابع تاریخ فلسفه است که روش گزارشگری او متمایز از دیگر منابع است. نهاد اصلی این تمایز در توجه مؤلف، به عینیت مسائل تاریخی در عرصه علوم و معارف بشری است. این منبع در جهان اسلام نوشته شده و نیز از آفاق حکمت در قلمرو یونان و ایران کهن بهره برده است. تاریخ الحکماء بیش از آنکه به رویدادهای فکری در تاریخ اندیشۀ فلسفی توجه کند، بیشتر نگاهی معطوف به زندگی حکیمان دارد. شاید از این رو روش و تألیف، با عنوان کتاب مساوق است. قفطی در این اثر تلاش کرده نه تنها فلاسفه بلکه از منجمان و اطباء نیز سخن گوید. این بخش از تمایل وی، مبین آن است که قصد اصلی او گزارش از فلاسفه بوده، اما چندان هم معلوم نیست که در این گزارش موفق عمل کرده باشد. بعلاوه چون برخی از آ نها بیش از فلسفه، به طب یا نجوم شهرت داشته اند، مورخان امروزی تاریخ الحکماء را مشتمل بر علوم غیر فلسفه نیز می دانند. بخش قابل توجهی از کتاب نیز به گزارش از عهد قفطی اختصاص یافته یعنی رویدادهای فلسفی عصر مؤلف گزارش شده است.
برای مطالعه متن کامل مقاله «استیلای روش بر نظر در تاریخ الحکماء قفطی» نوشته حسن سید عرب که در شماره ۷۶ کتاب ماه فلسفه منتشر شده است بر روی فایل پایین کلیک کنید.