تاکنون تفسیر و تأویل‌های بسیاری از شعر و شخصیت حافظ شده است، البته در باب حافظ همیشه جای حرف هست و هم خواهد بود.
مجموعه حاضر دربردارنده‌ی تقریباً تمامی مثل‌ها یا ارسال المثل‌های شعر حافظ همراه با توضیحی مختصر، و نمونه‌ای از نظایر آن مثل در نزد دیگران است. در این مطالعه سبک و روش در بیان حکایات و طرز استفاده از آنها و نیز با بیانی دیگر احاطه و وسعت اطلاع حافظ به کتب و روایات اسلامی و حکایت هایی که میان مردم شهرت دارد و نیز قدرت تصرف او در موضوعات عادی و تطبیق آن با مقاصد بلند و حکیمانه خویش روشن میشود.
ارسال المثل یا تمثیل از صنایع معنوی علم بدیع در ادبیات است و آن است که عبارت نظم یا نثر را به جمله‌ای که مثل یا شبیه مثل و متضمن مطلبی حکیمانه است بیارایند، و این صنعت همه جا موجب آرایش و تقویت بنیه سخن میشود.
مجموعاً ۶۲۷ بیت از دیوان حافظ انتخاب شده که همراه با توضیحات لازم در این کتاب آمده است همچنین شیوه تنظیم مجموعه حاضر براساس ترتیب غزلیات حافظ در نسخه تصحیح شده آقای قزوینی، برحسب الفبای قافیه است. به هریک از ابیات برگزیده شماره‌ای خاص داده شده و پس از نوشتن بیت ضرب‌المثل ابتدا به کاربرد آن به اختصار اشاره شده و سپس تا آنجا که امکان داشته شواهد و نظایری متناسب با بیت آورده شده است. این شواهد و نظایر اغلب در قرآن مجید و احادیث نبوی، دیوان‌های رودکی، فردوسی، خیام، نظامی، مولوی، سعدی و صائب تبریزی، امثال و حکم، برهان قاطع و غیره انتخاب شده است. و به ترتیب ابتدا آیات شریفه قرآن، احادیث نبوی و سخنان ائمه اطهار (ع)، اشعار و سخنان حکیمانه شعرا و بزرگان علم و ادب ایران به ترتیب سنواتی سال وفات آنان درج گردیده است.
فهرست مطالب کتاب به این شرح است:
ابیات برجسته در دیوان حافظ
فهرست الفبایی ابیات
فهرست الفبایی مصرع‌های دوم
فهرست الفبایی کلمات و اصطلاحات
فهرست مآخذ بجز قرآن مجید
در پایان نیز سه فهرست شامل فهرست الفبایی ابیات (کشف الابیات)، فهرست الفبایی مصرع دوم با ذکر شماره بیت، فهرست کلمات یا ترکیبات کلیدی با ذکر شماره بیت آمده است.
بهاءالدین خرمشاهی در یادداشتی پشت جلد کتاب نگاشته است: این کتاب که تک نگاشت موضوعی معناگرای ویژه‌ای از شعر حافظ است به یکی از مهم‌ترین وجوه شعر حافظ یعنی فراوانی مثل‌های او پرداخته و در عین حال شرح گزینشی هم هست، و با حدود ۶۲۶ ارسال‌المثل که حافظ را برای نخستین بار کشف و شرح کرده است و یا به تعبیری دیگر با شرح و بیان کاربردی بیت های ضرب المثلی، شرح یک ششم از اشعار دیوان حافظ نیز می باشد و البته شعرهای برتر او.
به اعتقاد خرمشاهی سپهر (نویسنده کتاب) سه کار مهم در این کتاب انجام داده است: نخست کشف و شرح مثل‌ها که فراوانی آن نشان می دهد در هر دو غزل حافظ سه ضرب‌المثل وجود دارد؛ دوم برگزیدن و شرح ابیات برجسته حافظ که لزوماً ضرب‌المثل نیست ولی خوش معنا و خوش مضمون و عالی و متعالی است و شرح کاربردی آنها؛و سوم تهیه انواع فهرست‌های راهگشا.
صُراحی می ناب: ارسال المثل در دیوان حافظ نگاشته دکتر فرشته سپهر عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و مدرس کتابداری از سوی نشر کتابدار در سال ۱۳۹۲ در ۴۶۹ صفحه منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس شورای اسلامی