میراث مکتوب – آگاهی از تجارب ملل دیگر در تدوین تاریخ ادبی به برگزیدن راست‌ترین و روشن‌ترین راهِ تاریخ‌نگاری ادبیات ملی کمک شایان می‌کند.
پیروی از پیش‌گامان تحقیق در فرهنگ‌ها و زبان‌های دیگر، اگر سنجیده و معطوف به اقتضائات علمی باشد، در غنا و توفیق پژوهش مؤثر است. این تأثیر وقتی اهمیت مضاعف می‌یابد که تجربۀ مورد استناد از حوزه‌ای باشد که با قلمرو خصلت‌ها و خصایص فرهنگی و زمینه‌های تاریخی و سیاسی و اجتماعی ما روابط ریشه‌دار و مطابقات نسبتاً تام داشته باشد؛ به‌ویژه اگر صاحبِ تجربه صاحب‌نظری روشن‌بین و ژرف‌اندیش و از حیث اهلیت علمی و ذوق ادبی، زبانزد و نبوغ ادبی او مسلّم باشد. صاحبِ اثرِ حاضر، طه حسین، از جملۀ همین افراد است که آثار زیادی در حوزه‌های نقد و تاریخ و ادب و فرهنگ از او به جا مانده است.
طه حسین، ادیب و منتقد و محقق مصری (۱۸۸۹-۱۹۷۳م) است که با وجود اینکه بینایی خود را در سه‌سالگی از دست داده بود، با نبوغ خاصی که داشت توانست عنوان نخستین فارغ‌التحصیل دورۀ دکتری در دانشگاه قدیم مصر را به خود اختصاص دهد. وی پس از آن تحصیلات خود را در دانشگاه مونپلیه و سپس در دانشگاه سوربن ادامه داد و در سال ۱۹۱۸ با دفاع از رسالۀ خود در موضوع فلسفۀ اجتماعی ابن‌خَلدون، به اخذ درجۀ دکتری نائل آمد. ریاست دانشکدۀ ادبیات، معاونت وزارت فرهنگ، ریاست دانشگاه اسکندریه، تصدی وزارت فرهنگ مصر، ریاست فرهنگستان زبان مصر، ریاست کمیتۀ فرهنگی جامعۀ عرب، عضویت فرهنگستان فرانسه و فرهنگستان تاریخ مادرید، و عضویت فرهنگستان‌های دمشق و بغداد و رم، از دیگر فعالیت‌های او به شمار می‌رود.
مجموعۀ حاضر شامل گفتارهایی است که وی در سال ۱۹۲۷م در صدر کتاب معروف خود، دربارۀ ادب جاهلی (فی الأدب الجاهلی)، املا کرده است. مقصود او از این گفتار نقد روش‌های مرسوم و متعارف در تألیف و تدریس تاریخ ادبیات در مصر زمان او بوده است. این نقد از حیث تأکید بر صحیح‌ترین روش‌های پژوهش و تتبع در تاریخ‌نگاری ادبیات و اقتضائات علمی و ذوقی آن، و لزوم پرهیز از مسامحه و آسان‌پنداری در تدریس و تدوین تاریخ ادب، روشنگر و راهگشاست. این مجموعه در ۹ گفتار تدوین شده که فهرست آن عبارت است از: درس ادبیات در مصر؛ راه و روش اصلاح؛ فرهنگ و درس ادبیات؛ ادبیات؛ رابطۀ ادبیات و تاریخ ادبیات؛ ادبیات انشایی و ادبیات توصیفی؛ معیارهای تاریخ ادبی (معیار سیاسی، معیار علمی، معیار ادبی)؛ تاریخ‌نگاریِ ادبیات عربی کی دست خواهد داد؟؛ آزادی و ادبیات.
کتاب ادبیات و تاریخ‌نگاری آن، نوشتۀ طه حسین و با ترجمۀ موسی اسوار، عضو وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که انتشارات فرهنگستان آن را در ۷۸ صفحه و با شمارگان ۵۰۰ نسخه، به بهای ۵۰۰۰۰ ریال منتشر کرده است.
منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی