میراث مکتوب – عرفان و تصوف در گذر تاریخ چنان با فرهنگ و ادب ما در آمیخته است که بازشناسی هویت فکری و فرهنگی ایرانی بدون شناخت اندیشه های عرفانی و رسم ها و سنت های صوفیانه و تأثیر آنها بر معرفت و منش و خوی و خصلت مردم ایران ناتمام خواهد بود. نه تنها پژوهندگان عرصۀ تفکر و اندیشه از شناخت مبانی عرفان و تصوف و کیفیت تأثیر آن بر روند تحول اندیشه گریزی ندارند، بلکه اهل ادب و فرهنگ و تاریخ نیز. برای کشف رمز و راز متون ادبی، زمینۀ فکری دگرگونی های اجتماعی و عوامل مؤثر در تکوین هویت فرهنگی این سرزمین از پژوهش در باب عرفان و تصوف بی نیاز نیستند.
تأمل در احادیث و مأثورات مشایخ سلف متصوفه یکی از راه های قابل اعتماد دستیابی به چنین معرفت و شناختی است ، مأثورات و اقوال این مشایخ به مثابۀ گوهر اندیشه های عرفانی، چکیدۀ آزمون ها و آموزه ها، سیر و سلوک و کشف و شهود آنان شمرده می شود و متون گونه گون متصوفه به یک تعبیر چیزی جز شرح و بسط و تأویل و تفسیر این اقوال و مأثورات نیست.
در این رساله عبارات، احادیث، امثال، اشعار و سخنان مشایخ و بزرگان که به طور پراکنده در آثار منثور عرفانی آمده جهت استفاده از ماثورات متون عرفانی استخراج گردیده و به صورت الفبائی در دو بخش تدوین شده است: در بخش اول کلیه احادیث، امثال، عبارات و سخنان مشایخ گرد آمده است و در بخش دوم اشعار عربی که در متون عرفانی فارسی به کار رفته جمع آوری و تنظیم شده است.
در میان احادیث مندرج در کتاب، هر نوع حدیثی اعم از صحیح، موثق، حسن، ضعیف و حتی موضوع و مجعول یافت می شود. این احادیث همانند مأثورات دیگر از میان صفحات پربرگ متون عرفانی فارسی استخراج شده است، رعایت جانب امانت و موازین علمی، نقل آن ها را، قطع نظر از میزان صحت و سقمشان، الزام می کرد.
در چاپ جدید کتاب حاضر پاره ای از لغزش ها، خطاط و اغلاط راه یافته به چاپ نخست کتاب اصلاح و برطرف شده است.
فهرست مطالب این کتاب به شرح زیر است:
یادداشت چاپ دوم
مقدمه
اختصارات منابع
متن
فهرست ها
گویندگان و مآخذ مأثورات
نام کسان
گروه ها، اقوام و …
مکان ها
کتاب ها
مفاهیم، موضوعات و اصطلاحات
مشخصات منابع و مراجع
صدری نیا، باقر، فرهنگ مأثورات متون عرفانی (مشتمل بر احادیث، اقوال و امثال متون عرفانی حماسی)، چاپ دوم، تهران، سخن، 832 صفحه، شمارگان: 770 نسخه، قطع : وزیری، بها: 650000 ریال، 1394.