میراث مکتوب- آیین بزرگداشت و آغاز هفته بزرگداشت حکیم سعدی شیرازی، به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و جمعی از نهادهای فرهنگی و هنری کشور با حضور پرشمار استادان، مدیران و علاقه مندان به زبان و ادب فارسی، شامگاه شنبه 30 فروردین ماه در آرامگاه سعدی شیرازی برگزار شد.
محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، در این مراسم با اشاره به جایگاه والای سعدی در تاریخ اندیشه و ادب فارسی اظهار کرد: سخن گفتن از سعدی، سخن از مردی است که شیرینی کلامش همچون عسل، آدمی را به سوی خود میکشاند، همانگونه که خود فرمود: هر که شیرینی فروشد مشتری بر وی بجوشد / یا مگس را پر ببندد یا عسل را سر بپوشد.
وی افزود: راز ماندگاری سخنان تابناک و گهربار این حکیم نامدار، در تجربههای گرانسنگی نهفته است که در طول عمر پربرکت خویش، بهویژه در محضر بزرگانی چون شیخ شهابالدین سهروردی آموخته است. آنچنان که میفرماید: مرا پیر دانای مرشد شهاب/ دو اندرز فرمود بر روی آب/یکی آنکه بر خویش خوش بین مباش/دگر آنکه بر خلق بدبین مباش.
مشاور وزیر فرهنگ در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اندیشه سعدی و مولانا، تأکید کرد: هر دو بزرگ، با درک عمیقی که از عالم انسانی و آموزههای الهی داشتند، ما را به سلوکی الهی و انسانی دعوت میکنند. آنان راهی را نشان میدهند که از خاک تا افلاک امتداد دارد و دل و جان آدمی را تعالی میبخشد.
وی ادامه داد: سعدی، هم عاشق است و هم عاقل. اگر به آثارش بنگریم، از یک سو، دلِ سوختهِ یک انسان عاشق را میبینیم و از سوی دیگر، خردورزی حکیمانهای را مییابیم که با حکمت و شرع درآمیخته و چنین نصیحت می کند: «زیان میکند مرد تفسیر دان/ که علم و ادب میفروشد به نان».
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در پایان تأکید کرد: سعدی، حکیمی است که عقل و عشق را با هم درآمیخت و از خود میراثی را به جای گذاشت که در این روزگار پرآشوب، می تواند به مثابه چراغ راه باشد.
اندیشه سعدی زنده است
سید رضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در آیین بزرگداشت سعدی با تأکید بر جایگاه والای این شاعر بلندآوازه، گفت: جامعه امروز ما، بیش از هر زمان دیگری، به اخلاق، معرفت، صلح و عرفان سعدی نیاز دارد.
وی با بیان اینکه«ما نیامدهایم تا از سعدی بگوییم، بلکه آمدهایم تا از او بیاموزیم»، اظهار کرد: هویت فرهنگی ایران، برگرفته از میراث گرانسنگ بزرگانی چون سعدی، حافظ و مولاناست. اگر ایران در جهان میدرخشد، به برکت همین گنجینههای فرهنگی است.
صالحی امیری با اشاره به بحرانهای جهانی، افزود: امروز جامعه ما، بیش از هر زمان دیگر، تشنه آموزههای سعدی، حافظ، مولانا و دیگر ستارگان آسمان ادب ایران است. آنچه ما را در این سرزمین نگه داشته، هویت و میراثی است که این بزرگان برایمان به یادگار گذاشتهاند. جهانی که درگیر جنگ، خشونت و انتقام است، نیازمند بازگشت به اخلاق، عرفان، صلح و معنویت سعدی است.
وی همچنین گفت: ایران ما تنها یک جغرافیا نیست، بلکه خاستگاه حکمت، ادب و معنویت است. شیراز نه فقط یک شهر، بلکه یک تمدن است که باید صدای انساندوستی را از آن به جهان رساند.
صالحی امیری در پایان خواستار توجه بیشتر نهادهای فرهنگی، آموزشی و رسانهای به میراث سعدی شد و تأکید کرد: امروز گرد سعدی آمدهایم، تا از خشت خشت آرامگاه او صدای اخلاق و انسانیت را بشنویم. سعدی زنده است، چراکه اندیشهاش زنده است. اگر بخواهیم از وضعیت دشوار امروز عبور کنیم، راهی جز بازگشت به اندیشه و اخلاق بزرگانی چون سعدی نداریم.
پیوند عمیق آثار سعدی با حکمت خسروانی و آموزههای اسلامی
آیتالله لطفالله دژکام نماینده ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز هم طی سخنانی در این رویداد گفت: اگر بخواهیم سعدی را در متن زندگی اجتماعی و فرهنگی خود وارد کنیم، ابتدا باید اندیشه او را بهدرستی فهم کنیم؛ فهم سعدی جز با شناخت حکمت باستانی ایران و معارف وحیانی ممکن نیست.
وی با اشاره به پیوند عمیق آثار سعدی با حکمت خسروانی و آموزههای اسلامی افزود: سعدی حکمت عملی را که از دیرباز در فرهنگ ایرانی مغفول مانده بود، در آثار گرانسنگ خود، بهویژه گلستان و بوستان، احیا کرده و آن را در خدمت تربیت انسان و ساختن جامعهای مبتنی بر اخلاق و فضیلت به کار گرفته است.
آیتالله دژکام تصریح کرد: سعدی تنها در میراث کهن متوقف نمانده، بلکه با بهرهگیری از آموزههای وحیانی قرآن کریم، حکمت ایرانی را با معارف الهی درآمیخته است.
امام جمعه شیراز با تأکید بر اینکه «سعدی متعلق به گذشته نیست بلکه برای امروز و فردای ما سخن دارد»، اظهار کرد: نگاه کثرتگرایانه سعدی بدون آنکه به فروکاست مفاهیم منجر شود، تجربهای است که امروز بیش از همیشه باید مورد توجه قرار گیرد.
وی در پایان گفت: برای درک عمق آثار سعدی، باید آشنایی با قرآن، حدیث و سنت اهل بیت را جدی گرفت؛ چراکه زبان سعدی، زبان حکمت، اخلاق و هدایت است، و این میراث عظیم، راه نجات امروز و فردای جامعه ما خواهد بود.
کلام سعدی؛ زینتبخش سازمانهای جهانی
حسینعلی امیری استاندار نیز در آیین بزرگداشت سعدی اظهار کرد: سعدی حکیمی است که گرچه قرنها از وفات ظاهری او می گذر، اما اندیشه، پیامش و شعرش همچنان در رگهای ایران بزرگ جاری است.
استاندار فارس ادامه داد: سعدی فرزند شیراز است اما به جغرافیای شیراز محدود نمیشود؛ او آموزگاری جهانی است، سخنش از دمشق تا دهلی، از بلخ تا بخارا و از پاریس تا پکن رفت و دلها را تسخیر کرده است.
او اضافه کرد: جهان امروز بیش از هر زمان دیگر به اندیشه سعدی نیاز دارد؛ به زبان اخلاق، به مدارا و به حکمت زیستن در کنار یکدیگر، چراکه به قول شیخ اجل: بنی آدم اعضای یکدیگرند / که در آفرینش ز یک گوهرند. آیا این پیام جهانی نیست؟ آیا در عصری که خشونت، تبعیض و بیعدالتی سیمای جهان را در هم کشیده ما بیش از هر زمان دیگر به سعدی و اندیشههایش نیاز نداریم؟
امیری یادآور شد: سعدی که کلامش زینتبخش سازمانهای جهانی است باید در جان ما نیز خانه کرده باشد.
او سعدی را شاعری چندوجهی دانست و تأکید کرد: سعدی در بوستان و گلستان معلم اخلاق است و در غزلهای عاشقانههایش، مرشد دلهای شکسته است. زبان او، هم زبان عقل است و هم سخنگوی دل؛ این جامعیت و توازن راز ماندگاری اوست؛ سخنش ساده است اما ژرف، شیرین و استوار.
استاندار فارس در پایان گفت:باید میراث سعدی را از سطح شعار و ستایش به بطن زندگی ببریم؛ باید حکمت و اخلاق را از قابهای طلایی بیرون کشیده و در رفتار شهروندی، در تعلیم و تربیت، در مدیریت شهری و روابط اجتماعی جاری نماییم.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی