میراث مکتوب- قدرت‌الله طاهری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، از فرارسیدن یکم اردیبهشت، سالروز آغاز نگارش گلستان به عنوان فرصتی مغتنم برای ارج‌نهادن به مقام ادبی و شخصیت والای این شاعر بزرگ ایران زمین یاد و عنوان کرد: سعدی را رد میان شاعران تراز اول به عنوان شاعری انسان‌گرا می‌شناسند که تمام تلاش خود را به کار برد تا انسان را در همین جهان خاکی بشناسد، برای رستگاریش برنامه داشته باشد و ادبیاتی را تولید کند که رستگاری را برای انسان در همین دنیا فراهم کند. به اعتقاد سعدی انسانی که در این دنیا به سعادت برسد از استعداد لازم برای برخورداری از رستگاری آخرت نیز برخوردار خواهد بود.
وی ادامه داد: سعدی انسان‌شناس تجارب ارزشمندی را نیز از طریق سفرهای خود به مناطق مختلف به دست آورد و توانست با طبقه‌های مختلف امرا، دبیران، پادشاهان، کارگزاران سیاسی و نیز تاجران، بازرگانان، صاحبان حرف و مشاغل و صوفیان، زاهدان و محرومان ارتباط برقرار کند. وی به سرتاسر امپراتوری اسلام و ایران فرهنگی در زمان خود سفر کرد و توانست ذهنیت انسان‌گرایانه خود را با تجارب حاصل از این سفرها بیامیزد.
طاهری با تاکید بر اینکه سعدی بیش از سایر شاعران کهن فارسی به نیازها و اندیشه انسان واقعی نزدیک است، گفت: اغلب شاعران بزرگ ایران زمین توانسته‌اند در بیان جهان ذهنی انسان و معارف عرفانی شاهکارهایی بیافرینند که ارزشمند هستند؛ در عین حال هیچ یک مانند سعدی نتوانسته‌اند به زندگی این جهانی و انسانی نزدیک شوند و در روایت رنج‌ها و مصائب این جهانی انسان‌ها توفیق نیافته‌اند.
این پژوهشگر همچنین گفت: سعدی در بوستان و گلستان عوالم متعددی را تجربه می‌کند و به تصویر می‌کشد. در بوستان به دنبال پایه‌ریزی یک مدینه فاضله در همین جهان است که سرشار از خوبی و اخلاق باشد و در گلستان جهت نگاهش متفاوت است و به روایت جهانی که هست با تمام قوت‌ها و کاستی‌هایش می‌پردازد.
وی با تاکید بر اینکه گلستان بیش از بوستان می‌تواند پاسخگوی نیاز انسان امروز باشد، افزود: گلستان هشت باب دارد و سعدی در هر باب توانسته مخاطب خود را با تمام جزییات مرتبط با موضوع آشنا کند. به عنوان نمونه باب اول «در سیرت پادشاهان» نام دارد و سعدی در آن اطلاعات کاملی را درباره پادشاهان عادل و نامنصف و نسبت مردم با سیاست و تاثیر قدرتمندان در جامعه ارایه داده و در باب هفتم به نام «در تاثیر تربیت» رذایل و محاسن اخلاقی را به طور جامع معرفی کرده تا مخاطب حکایت‌هایش رذیلت‌ها را از خود دور کند و نیکی‌ها را در وجود خود پرورش دهد.
طاهری با اشاره به اینکه جهان گلستان، خاکستری است، گفت: سعدی در گلستان مانند یک نقاش صحنه‌های زشت و زیبای اخلاقی را به تصویر کشیده و جهانی خاکستری و واقعی را پیش چشم آورده است. سعدی در این اثر انسان‌شناس و نیز معلم اخلاق است و تصویری واقعی از نیازها و دغدغه‌های انسان‌ها را در تمام ادوار و دوران‌ها نشان می‌دهد.
این استاد زبان و ادبیات فارسی رمز ماندگاری و تاثیرگذاری آثار سعدی در تمام دوران‌ها را نگاه عمیق استاد سخن به لایه‌های پنهان ذهن و مناسبات پیدا و پنهان انسان عنوان کرد و افزود: سعدی از این طریق توانسته فرمول‌هایی را برای زندگی انسان ارایه دهد که همواره و برای تمام جوامع قابل استفاده خواهد بود. وقتی اروپاییان در قرن نوزدهم و از طریق ترجمه با آثار سعدی آشنا شدند بسیار از آن اقبال کردند و ابیات و حکایات بوستان و سعدی توانست نیازهای انسان غربی را نیز تفسیر کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: با وجود تغییر انسان در دوران‌های مختلف، تاریخ مصرف گلستان و بوستان به پایان نرسیده؛ چراکه بر عناصری از عواطف و نیازهای انسانی اشاره کرده که برای عصر مدرن و پسامدرن نیز کارآیی دارد.
منبع: ایبنا