میراث مکتوب- «محاسبه کمیت های کسوف حلقوی ۲۹ شوال ۶۸۱ هـ/۳۰ ژانویه ۱۲۸۳ م. در زیج محقق سلطانی شمس الدین محمد وابکنوی» که سید محمد مظفری آنرا در شماره اخیر نیم سال نامه تاریخ و تمدن اسلامی به چاپ رسانیده است، به بررسی نخستین گزارش علمی از یک کسوف حلقوی توسط شمس الدین محمد وابکنوی، از اختر شناسان دوره دوم رصد خانه مراغه می پردازد. وی گزارش کسوف حلقوی ۲۹ شوال ۶۸۱ ق./ ۳۰ژانویه ۱۲۸۳ م. را در زیج محقق سلطانی ، مقاله ۳، باب ۱۴ آورده است. در این مقاله، داده های اولیه و فرایند محاسباتی وی با توجه به مقادیر جداول زیج ارائه و تحلیل می شود. بخش مربوط به گزارش کسوف حلقوی در زیج محقق سلطانی تصحیح شده و در ضمیمه مقاله آمده است. احتمالاً گزارش وابکنوی از کسوف حلقوی ۱۲۸۳ م. نخستین گزارش مشروح از محاسبه کمیت های یک کسوف حلقوی، نخستین گزارش رصدی مکتوب بجای مانده از آن دست به دست کم یک منجم حرفه ای، و نخستین پیش بینی علمی این پدیده در اختر شناسی باستان و ادوار میانه است. در بعد تاریخی، امکان ناپذیری وجود کسوف حلقوی در بستر نجومی بطلمیوسی که چارچوب اخترشناسی ادوار میانه را شکل می‌داده است، در بعد رصدی و مشاهداتی، بیان جزئیات در گزارش رصدی وابکنوی و دقت قابل توجه آنها در مقایسه با مقادیر نوین و در بعد محاسباتی ارائه مراحل محاسبه به صورت مفصل، ذکر داده های اولیه و داده های منتج در هر مرحله محاسبه که امکان یک بررسی انتقادی را ممکن می سازد دلایل اصلی اهمیت این پژوهش هستند.
در زیر عنوان سایر مقالات موجود در این شماره را می توانید بخوانید:
خلط روایات تاریخی ـ افسانه اُرَینب: عبدالرحیم قنوات
تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری و طیف مفضّل بن عمر: سید محمدهادی گرامی
حلقۀ مشترک و پیوند آن با اصطلاحات حدیثی: سید علی آقایی
منازعات حنابله با شیعه امامیه در عصر سلجوقی: علی محمدی
مبانی نظری موسیقی دوره سلجوقی در متون قرون پنجم تا هفتم هجری: بابک خضرائی
تجارت در دریای مدیترانه: بررسی معاهدات تجاری ابوالحسن و ابوعنان مرینی با دولت های مسیحی: یونس فرهمند
حسن بن زاهد کرمانی دانشمند کیمیایی سدۀ هشتم هجری و آثار او در کیمیا: علی کاوسی رحیم، رضا کوهکن و یونس فرهمند
بارتلمی دی هربلو و «کتابخانه شرقی» او: عباس احمدوند و امیر مؤمنی هزاوه
نیمسال نامه علمی ـ ترویجی تاریخ و تمدن اسلامی؛ شماره پانزدهم (بهار و تابستان ۹۱)؛ صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات؛ سردبیر: هادی عالم زاده؛ قطع وزیری؛ ۲۰۷+۱۱ صفحه؛ ۲۰۰۰۰ ریال
در زیر عنوان سایر مقالات موجود در این شماره را می توانید بخوانید:
خلط روایات تاریخی ـ افسانه اُرَینب: عبدالرحیم قنوات
تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری و طیف مفضّل بن عمر: سید محمدهادی گرامی
حلقۀ مشترک و پیوند آن با اصطلاحات حدیثی: سید علی آقایی
منازعات حنابله با شیعه امامیه در عصر سلجوقی: علی محمدی
مبانی نظری موسیقی دوره سلجوقی در متون قرون پنجم تا هفتم هجری: بابک خضرائی
تجارت در دریای مدیترانه: بررسی معاهدات تجاری ابوالحسن و ابوعنان مرینی با دولت های مسیحی: یونس فرهمند
حسن بن زاهد کرمانی دانشمند کیمیایی سدۀ هشتم هجری و آثار او در کیمیا: علی کاوسی رحیم، رضا کوهکن و یونس فرهمند
بارتلمی دی هربلو و «کتابخانه شرقی» او: عباس احمدوند و امیر مؤمنی هزاوه
نیمسال نامه علمی ـ ترویجی تاریخ و تمدن اسلامی؛ شماره پانزدهم (بهار و تابستان ۹۱)؛ صاحب امتیاز: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات؛ سردبیر: هادی عالم زاده؛ قطع وزیری؛ ۲۰۷+۱۱ صفحه؛ ۲۰۰۰۰ ریال
معرفی کتاب از زکیه بیات