میراث مکتوب- نشر هنر معاصر کتاب «ایران به روایت متن و تصویر» گزارشی از واپسین سال‌های قاجار نوشته فریدریش روزن ترجمه سعید فیروزآبادی را روانه بازار نشر کرد.
عناوین فصل‌های کتاب شامل «موقعیت، سرزمین و آب و هوا»، «گیاهان و حیوانات»، «جمعیت و نژاد ایرانیان»، «دین»، «علم، هنر، ادبیات، موسیقی و آموزش»، «فرهنگ، لباس و رسم و رسوم»، «اقتصاد، کشاورزی، معادن، صنعت، کشتیرانی، حمل و نقل و بازرگانی»، «تاریخ»، «سیاست، قانون اساسی، نظام اداری، نمایندگی مجلس، ارتش و روابط خارجی» است.
کتاب پیش رو یکی از سفرنامه‌های مهمی است که نگارنده آن با رویکردی دقیق و تحلیلی به یک برهه خاص از تاریخ ایران می‌پردازد. این سفرنامه، با عنوان «ایران به روایت متن و تصویر»، گزارشی از واپسین سال‌های قاجار»، نخستین کتاب از مجموعه کتاب‌های پروژه‌ای است که بر مطالعه، آرشیو و مستندسازی تاریخ و فرهنگ صد سال اخیر ایران تمرکز دارد. نشر هنر معاصر با حمایت بنیاد لاجوردی، عهده‌دار هدایت و پیگیری این پروژه است و کتاب‌های این مجموعه را منتشر می‌کند.
واپسین سال‌های حکومت قاجار، سراسر حادثه و شاهد ماجراهای سیاسی و اجتماعی بسیاری است، سال‌هایی که هر روز آن محل تغییر روندها، رویدادهای تازه و یا مواجهه با مسئله‌ای بوده است که مردم ایران تا پیش از آن به خود ندیده بودند.
کتاب از متن اصلی آلمانی ترجمه شده است. مترجم کتاب در کارنامه خود، در ترجمه متون سفرنامه، چندین کتاب موفق را داراست و در یادداشت او بر پیشانی کتاب آگاهی‌های بسیاری از نویسنده به دست می‌آوریم که هم دیپلمات است و هم اینکه تلاش بسیار پیرامون شناخت فرهنگ و سیاست کشور ایران و معرفی آن به اروپائیان انجام داده است. روزن، برکشیده خاندانی است که چند نسل شرق‌شناسان را در دامان خود پرورانده، عمویش استاد مطالعات شرقی در دانشگاه لندن بوده و همچنین پدرش در امور کنسولی دولت پروس، مصدر خدماتی فراموش ناشدنی بوده است.
روزن را در این کتاب تنها به عنوان یک سفرنامه‌نویس نمی‌یابیم. از روایت‌های او چنین برمی‌آید که او تصمیم خود را از ابتدا گرفته تا نظام فرهنگی، اجتماعی و ادبی ایران آن دوره را بشناسد و این شناخت از فراگیری زبان فارسی آغاز شده تا اینکه به تصحیح رباعیات خیام می‌نشیند. این تصحیح همچنان از متون معتبر خیام‌شناسی به شمار می‌رود.
از ویژگی‌های دیگر کتاب، می‌توان به تصاویر آرشیوی اشاره کرد که برخی از آنها تصاویر بکر و کمتر منتشر شده‌ای است که به برداشت خواننده عمق و میدان می‌دهد. برخی دیگر از تصاویر اما پیش از این و در دیگر منابع ایرانشناسی بازنشر شده‌اند. با این حال تمامی تصاویر یاد شده، ابعاد تاریخی و مردم‌شناسی قابل توجهی دارند. وجود یکصد و چهل و چهار تصویر، ارزشی ویژه به متن کتاب افزوده است و جای‌گذاری آنها متناسب با محتوای سفرنامه، کمک بزرگی به کامل شدن تصویر ذهنی مخاطب از یک دوران تغییر و تحول تاریخی و اجتماعی است.
آشنایی نخست من با ایران سال‌ها پیش بود. در سال ۱۸۷۷ میلادی هنگام بازگشت از هند، سوار بر اسب از خلیج‌فارس به شیراز، اصفهان، تهران و قزوین رفتم و سپس با گذر از ایران به دریای مازندران رسیدم. پیشتر در آلمان زبان فارسی آموختم و در هند مجال آن را یافتم که به فارسی صحبت کنم و بر آموخته‌هایم بیفزایم. وظیفه اصلی من در آنجا شناخت سرزمین و مردم ایران و حمایت از منافع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آلمان در این کشور بود. مقصد و مقصود پژوهش‌های من بسیار مسائل دیپلماتیک بود اما افزون بر آن، تحولات تاریخ معاصر ایران و آرای آزادی‌خواهانه مردم آن که باعث ایجاد شرایط بهتری شده است، مرا محسور خود کرد. منصب دیپلماتیک من و علاقه‌ای که به تاریخ، فلسفه و ادبیات مردمی داشتم، سبب آشنایی‌ام با ایرانیان برجسته از دیدگاه معنوی شد و این دوستی‌ها برایم بس آموزنده و دلنشین بود. بعدها با سفر به گوشه و کنار ایران این آشنایی کامل‌تر شد. یکی از همین سفرها ۳۱ روز طول کشید و من سوار بر اسب از بغداد به کرمانشاه، نهاوند و ساوه رفتم و سر آخر به تهران رسیدم.
حتی بعدها که وظیفه دیگر و مهم‌تری باعث شد از ایران بروم، همچنان به آثار نویسندگان و سرنوشت این کشور علاقه‌مند بودم. به همین دلیل دعوت انتشارات فرانتس اشنایدر را پذیرفتم و مجموعه‌ای از عکس‌هایم را با عنوان ایران به روایت متن و تصویر در اختیار آنان گذاشتم و متنی هم بر آن نگاشتم.
نشر هنر معاصر کتاب «ایران به روایت متن و تصویر» گزارشی از واپسین سال‌های قاجار نوشته فریدریش روزن ترجمه سعید فیروزآبادی در ۲۱۶ صفحه در شمارگان ۵۰۰ نسخه را روانه بازار نشر کرد.
منبع: ایبنا