میراث مکتوب- کتاب «کتیبه‌ها» که دربردارنده صدها کتیبه اسلامی سرزمین‌های هند و بنگال به زبان فارسی و عربی است، به فارسی ترجمه شد.
نسخه عربی کتاب کتیبه‌ها را انتشارات دارالفکر دمشق که از انتشارات معروف جهان عرب به شمار می‌آید، منتشر و لیلا موسی زاده فرد با راهنمایی محمدعلی آذرشب، استاد برجسته و سرشناس زبان وادبیات عرب به زبان فارسی ترجمه کرده است.
ترجمه کتاب کتیبه‌های عربی و فارسی در سرزمین بنگال با عنوان کتیبه‌ها به خوبی نشان دهنده نقش و تاثیرگذاری زبان فارسی در وحدت تمدنی جهان اسلام از طنجه در مراکش تا جاکارتا در اندونزی است. این کتاب شامل تصاویر و مشخصات بیش از ۳۰۰ کتیبه با خط نوشته‌های فارسی و عربی با مضمون اسلامی است که محمد یوسف صدیق، نویسنده بنگلادشی، آن‌ها را گردآوری کرده است. یوسف صدیق پس از جمع آوری صدها کتیبه قدیمی به جا مانده از کاخ سلاطین هند و سرزمین بنگال با مضامین دینی، کتاب کتیبه‌های اسلامی را به دو زبان عربی و انگلیسی تالیف کرد.
این نویسنده بنگال در مقدمه کتاب کتیبه‌ها می‌نویسد: زبان‌های عربی و فارسی به این جهت گسترش و جاویدان مانده‌اند که با زبان قرآن پیوند خورده اند و این موضوع باید از سوی علاقه‌مندان به گسترش آن مورد توجه قرار گیرد.
به گفته آذرشب، اغلب کتیبه‌های این کتاب به زبان عربی و باقی به زبان فارسی است و این نشان می‌دهد هر دو این زبانها با دین و مذهب پیوند خورده و مردم شبه قاره هند به آن به دیده تقدس می‌نگرند. از طرفی دیگر، استفاده از زبان‌های عربی و فارسی در این کتیبه‌ها از وحدت تمدنی جهان اسلام از طنجه در مراکش تا جاکارتا در اندونزی چنانچه مالک بن نبی می‌گوید، حکایت دارد.
جالب اینکه تعداد قابل توجهی از این کتیبه‌ها به زبان فارسی و یا به فارسی و عربی نوشته شده و مضامینی از اشعار فارسی را در خود جا داده است که بیانگر نفوذ و گسترش زبان فارسی در دربار سلاطین هند است.
فهرست کتاب کتیبه‌ها شامل درآمد، پیشگفتار، مقدمه مترجم و فصل‌های اول تا چهارم است و به اهمیت بررسی کتیبه‌های اسلامی، آشنایی کلی با بنگال، روابط دیرینه عرب‌ها و بنگال، تاریخ حکومت مسلمانان بر بنگال پیش از ورود مغول‌ها، تشکیل حکومت مغول‌ها در هند و حکومت در بنگال، پیدایش نوشته‌های عربی شبه قاره هند و تحولات هنری و ویژگی های ادبی متن کتیبه ها می پردازد.
اهمیت ترجمه این کتاب در این است که اصل کتاب در دو نسخه عربی و فارسی تالیف شده و جای خالی ترجمه فارسی آن کاملا مشهود بود.
منبع: ایرنا