میراث مکتوب – کتاب الملخص فی اللغة تألیف ابوالفتح حمدبن احمدبن حسین بادی معروف به کافی است. نام کامل کتاب آن گونه که در مقدمه و صفحۀ عنوان آمده الملخّص فی اللغة مع الوفاء بترجمة ما فی القرآن و الحاق غرایب الاحادیث بترجمتها به بتتمة النحو و التصریف می باشد.
دربارۀ مؤلف باید گفت که تاکنون در مآخذ تراجم یاد نشده است. در متن اثر نیز اشاره‌ای به زندگی و احوال وی مشاهده نمی‌شود. الملخص فرهنگ لغت عربی به فارسی بسیار ارزشمند و ظاهراً منحصر به فردی است که نسخۀ آن در سال ۶۸۴ق. کتابت شده ولی متن آن، باتوجه به لغات کهنه و نحو قدیمی آن در مقدمه کهنه‌تر می‌نماید. به نوشته مصنف، این فرهنگ برای استفادۀ نوآموزان تدوین شده. آنچه در مقدمه دربارۀ انگیزۀ تدوین کتاب آمده این است که این اثر مختصر دانشنامه‌ای است که به منظور استفادۀ کسانی تألیف و تدوین شده که به وقت خویش و در کودکی به کسب علم توفیق نیافته و در بزرگسالی به فراگیری لغت و دانشهای ضروری راغب شده‌اند.
وی همچنین کوشیده است در گزینش لغا ت و واژگان عربی، لغات و واژگان به کار رفته در قرآن و احادیث را مورد توجه قرار دهد و آنها را «بپارسی‌یی کی همه کس حقیقة آن بدانذ» (ص 3 ر) ترجمه کند و از به کارگیری گویشهای زبانی در ترجمه خودداری ورزد.
بنابر آنچه گفته شد و به طوری که از دیباچه کتاب برمی‌آید، الملخص فی اللغه ممکن است بخشی باشد از کتاب دایرة المعارف گونۀ خود مؤلف با نام افانین العلوم و امانی ذوی الفهوم [3 ر، سطر5]. شیوۀ تدوین کتاب را که الفبایی است وی در دیباچه توضیح داده است. پس از حرف یاء، بابی شروع می‌شود با عنوان «باب در چیزها کی آوردن آن بر حروف معجم مرتب نباشد، شامل مواردی از نام ایام هفته، ماههای عربی، فارسی، سریانی، برجها، منازل قمر، کواکب، حساب، بحثی در شعر و غیره.
نسخۀ خطی این اثر که به شمارۀ 9455 در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است، نسخه‌ای نفیس به خط نسخ بسیار خواناست. قطع کتاب 12 در 20 سانتیمتر و شامل 115 برگ است که هر برگ در بیست سطر نگاشته شده. تاریخ نگارش کتاب غرّه ذی قعدۀ ۶۸۴ق. است. عناوین و نشانیها شنگرف و جلد کتاب تیماج است. در صفحۀ عنوان یادداشتی مبنی بر هدیه کتاب به «ابنی شیخ محمد» و وقف کتاب درج شده است.
ابوالفتح حمد بن احمد بن حسین بادی معروف به کافی، کتاب الملخص فی اللغة مع الوفاء بترجمة ما فی القرآن (نسخه برگردان دستنویس شمارۀ 9455 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی کتابت 684 ه.)، مقدمه، محمود جعفری دهقی، تهران، میراث مکتوب، سی و نه، 243، 6 ص، شمارگان: 200 نسخه، قطع: وزیری، بها با جلد شومیز: 200000 ریال، بها با جلد سخت: 300000 ریال، .1395