مجموعه‌ای ارزشمند از ۷۰۰ نسخۀ خطی فارسی شامل منابع تاریخی و نمونه‌های زیبای نسخ مُذهّب در کتابخانه علمی دانشگاه دولتی سن پترزبورگ نگهداری می‌شود.
قدیمی‌ترین نسخۀ خطی فارسی در این مجموعه، «مقدمه الادب» از جارالله زمخشری است که در واقع یک فرهنگ عربی به فارسی است. کتابت این نسخه در سال ۱۲۶۹ میلادی (۶۴۷ ه. ش) به پایان رسیده است.
حدود ۴۰۰ نسخۀ خطی فارسی موجود در این مجموعه، ادبی هستند. یک نسخه از خمسۀ نظامی گنجوی که احتمالاً در سال ۱۶۶۷ میلادی کتابت شده و در کنار متن ۲۶ اثر مینیاتوری هم دارد از نسخ ارزشمند این مجموعه است. گفته می‌شود یکی از مینیاتورهای این مجموعه که در قاب‌های طلایی تذهیب شده‌اند، تصویری از خود نظامی است.
دو نسخه از مثنوی یوسف و زلیخای عبدالرحمن جامی نیز در این مجوعه وجود دارد. یکی از آنها به فرمان سلطان حسین در سال ۱۴۸۵ میلادی (همزمان با زندگی مؤلف) در هرات نگاشته شده و نسخۀ دیگر هم دربرگیرندۀ ۲۶ مینیاتور ارزشمند است.
یکی از جالب‌ترین آثار، نسخۀ خطی تاریخ چنگیزخان است که در سال ۱۳۷۸ میلادی توسط ساتی ابن الحسن ابن محمود الکنوری تألیف شده و ۱۰ مینیاتور را هم در خود جای داده است.
اثر طالع بینی فارسی شاه طهماسب این مجموعه که ارزش تاریخی و فرهنگی فراوانی دارد در سال ۱۵۲۴ توسط علی بن الحسین الکاشانی نگاشته شده است.
چهار نسخۀ خطی از سفارت‌های ایران در سن پترزبورگ از جمله دفتر خاطرات میرزا مسعود با عنوان “روزنامه پیتیربورگ” که در قرن ۱۹ نگاشته شده‌اند به شدت نظر محققان را به خود جلب کرده‌اند.
تاریخ و ارزش بسیاری از این آثار هنوز به طور دقیق مشخص نشده و به همین دلیل می‌توانند جاذبه‌ای گرانبها برای محققان باشند.
یادآور می‌شود که در کتابخانۀ علمی دانشگاه دولتی سن پترزبورگ، حدود یک هزار و ۵۰۰ نسخۀ خطی شرقی به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی وجود دارد.
منبع: پایگاه خبری نسخ خطی