میراث مکتوب – نصاب مولوی گزیده ای است از مثنوی مولوی که رسوخالدين اسماعيل انقروی، شارح بزرگ مثنوی، بنا به درخواست شیخ الاسلام یحیی افندی (د.1053ق/1643م) آن را در سال 1041ق/1631م یعنی آخرین سال حیات خود به فارسی تألیف کرده است. دائرة المعارف ترک، نصاب مولوی را بعد از شرح مثنوی از مهمترین آثار انقروی دانسته است.
نصاب مولوی از سه قسم تشکیل یافته است: قسم اول در باب طریقت، قسم دوم در باب شریعت و قسم سوم در باب معرفت و حقیقت است. هرقسم مشتمل بر ده باب است اما هر باب قسم سوم ده درجه نیز دارد. این درجات از یقظه آغاز و به توحید پایان می یابد. مولّف در تنظیم اثر خود از منازل السّائرین خواجه عبدالله انصاری و مصباح الهدایۀ عزّالدین محمود کاشانی بهره برده است.
مؤلّف ابتدا دربارۀ هر باب و هر درجه تعریف و توضیحی نسبتاً کوتاه که بعضاً با استناد به آیات و احادیث و یا سخنان مشایخ تصوف همراه است، ارائه کرده و آنگاه به تناسب، ابیاتی را از دفاتر مختلف مثنوی نقل کرده است.
اسفندیاری در بخشی از مقدمۀ کتاب مینویسد: «مثنوی شریف که در نوع خود یگانه و بیهمتا است نهتنها در عرفان و ادب فارسی بلکه در ادبیات جهان جایگاه ویژهای دارد.
وی میافزاید: «از مثنوی گزیدهها و شرحهای فراوانی به زبانهای مختلف مخصوصا فارسی و ترکی فراهم آمده است که خود گواه اهمیت، جایگاه ممتاز و تاثیر گسترده آن در جهان اسلام و اقصی نقاط عالم است.»
مصحح در این اثر به بررسی گزیدههای مثنوی معنوی در سرزمین عثمانی میپردازد و نگاهی اجمالی به آنها میاندازد و بیان می کند: بیشک یکی از مهمترین گزیدههای مثنوی معنوی در سنت فرهنگی عثمانیها معطوف به کار سترگ اسماعیل انقروی است که شهره به نصاب مولوی است.
اسماعیل انقروی، نصاب مولوی، مقدمه و تصحیح : محمود رضا اسفندیار، تهران، حکمت، 258 صفحه، قطع: رقعی، بها: 15000 ریال، 1394.