جواد بشری در مطلبی با عنوان«نظری به کتاب و کتاب پژوهی؛ پابرگ ۱۱» در بخش نقد و بررسی کتاب شماره چهارم دوفصلنامه آینه پژوهش(مهر و آبان ۹۰)، نظری به برخی نسخه های قدیمی و کتب مختلف انداخته است.
میراث مکتوب- جواد بشری در مطلبی با عنوان«نظری به کتاب و کتاب پژوهی؛ پابرگ ۱۱» در بخش نقد و بررسی کتاب شماره چهارم دوفصلنامه آینه پژوهش(مهر و آبان ۹۰)، نظری به برخی نسخه های قدیمی و کتب مختلف انداخته است.
نویسنده در نوشتار خود، موارد ذیل را به رشته تحریر در آورده است:
– معرفی دو نسخه قدیمی در مدح حضرت فاطمه(س) از دو شاعر ناشناس با تخلص های بیدلی و ایوب حاجب موجود در کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی و ارائه دو شعر از این مجموعه.
– توصیف کتابخانه مهذب الدین اعلمی مندرج در کتاب ابوالمفاخرین ابوالعلا اصفهانی.
– معرفی نسخه ای از تذکره ای مهم در موسسه کامای هند مندرج در فهرست تهیه شده توسط دکتر مهدی غروی.
– معرفی کهن ترین نسخه تاریخ دار روح الارواح سمعانی در خوانسار.
– ارائه اطلاعات درباره تاریخ بیهقی در متون قرن ششم و هفتم هجری.
– معرفی منبعی دیگر از اشعار قطره چهارمحالی اصفهانی.
– معرفی جلد دوم سفینه ای ارزشمند از شاعران متقدم به شماره ۳۴۲ در کتابخانه مجلس سنا.
نویسنده در ارتباط با دو قصیده قدیمی در مدح حضرت فاطمه(س) معتقد است این دو نسخه قدیمی، نه شاعران آن به دقت شناخته شده هستند و نه دیوانی از این دو سراینده برجای مانده است. از آنجا که سروده های اختصاصی در مدح حضرت ایشان، بسیار کمیاب است و حتی از سرایندگان کهن شیعی نیز در این باره کمتر اشعاری برجامانده، این دو قصیده اهمیت ویژه یافته و به بازنویسی و نشر آنها اقدام شده است.
وی همچنین در موضوع وصف کتابخانه مهذب الدین اعلمی، به کتابخانه بسیار نفیس این استاد اشاره می کند که در آن نام ۱۴۰۰ جلد کتاب ثبت شده بود که تنها عنوان یکی دو مورد برای ما آشناست. در این میان ابوالمفاخر اصفهانی از چند کتاب به عنوان نمونه های کمیاب و لابد مشهور کتابخانه مزبور نام می برد.
بشری در موضوع نسخه ای از تذکره ای مهم در کامای هند، بر این مهم تاکید دارد که نسخه ای از تذکره ای فارسی با ۱۱۳۲ صفحه ۳۱ سطری، آن هم در قطع رحلی بزرگ، نباید منبع کم ارزشی باشد و حتماً اطلاعاتی مهم از آن قابل استخراج است و دلیلی دیگر بر اهمیت نسخه مزبور، دستچین بودن کتابخانه موسسه کاما و مجموعه مانکجی است.
وی بر این اعتقاد است که کهن ترین نسخه تاریخ دار روح الارواح سمعانی در خوانسار، اگر چه ممکن است از نسخه مرعشی و نیز نسخه تازه یاب مجلس، کهن تر نباشد، اما کهن ترین نسخه اثر، محسوب می شود که تاریخ قبل از ۷۰۰ ق را دارد. همچنین از نظر اینکه به دست کاتبی اهل فضل کتابت شده، قابل توجه است.
نویسنده درباره تاریخ بیهقی در متون قرن ششم و هفتم هجری اطلاعاتی از این دست ارائه می دهد: از آرزوهای فارسی زبانان، یکی یافته شدن مجلدات گمشده تاریخ بیهقی است؛ متنی که علاوه بر ارزش های بسیار تاریخی، از آن رو که مولف یگانه آن منظری خاص در تاریخ نگاری داشته و به زبان در حد شگفت انگیزی مسلط بوده، قسمت های بازمانده اثرش به عنوان یکی از شاهکارهای نثر فارسی شناخته می شود. این متن گویا از عصر صفوی، خوانندگان ادبی پیدا می کند و از آن منظر مورد توجه و تقلید نثر نویسان قرار می گیرد.
بشری در یادداشت های خود پیرامون منبعی دیگر از اشعار قطره چهارمحالی اصفهانی، به این موضوع اشاره دارد که یکی از منابع مهم اشعار مذهبی قطره، سفینه های در کتابخانه مجلس به شماره ۵۶۷۹ است، موسوم به جامع المناقب کهیک، مجلد از کتابی بزرگ شامل اشعار شیعی فارسی که در قرن سیزدهم کتابت شده است. این سفینه ارزنده به طور کامل به دست ما نرسیده و آنچه از آن امروز در کتابخانه مجلس است، به اشعار فارسی سرایان شیعی در مدح امام زین العابدین(ع) تا امام حسن عسگری(ع) است.
نویسنده در مورد جلد دوم سفینه ۲۴۳ سنا، معتقد است اگر چه این نسخه ارزشمند از شاعران متقدم است که در قرن یازدهم کتابت شده، ولی بی شک از روی نسخه کهن تکثیر و کپی برداری شده است. نسخه در آغاز به خط کاتبش فهرستی از شاعرانی را دارد که از آنها در آن شعر آمده است. زمانی نیز این نسخه در تملک ادیب و مورخ برجسته قاجاری، عباسقلی سپهر ثانی بوده است.