میراث مکتوب- نُه‌منظر یا داستان شیرزاد و گلشاد، یکی از روایت‌های تعلیمی کمتر شناخته‌شده و تنها نظیرۀ منثور هفت‌پیکر نظامی در ادب فارسی است که کهن‌ترین نسخۀ آن در سدۀ نهم هجری (889 ق) کتابت شده و تا امروز متن روایت آن به صورت انتقادی تصحیح و منتشر نشده است.
موضوع داستان گزارش احوال شاهزاده‌ای به نام شیرزاد است که حق موروثی سلطنت او با مرگ پدر و قتل مادرش توسّط فرّخ‌زاد، وزیر دربار، غصب می‌شود. پس از مدّتی سرگردانی، شیرزاد به زادگاه پدری بازمی‌گردد و دل‌باختۀ گلشاد، شاهدخت فرّخ‌زاد، می‌شود و بعد از مدّتی جدال با فرّخ‌زاد، بر او فائق شده به تخت سلطنت تکیه می‌زند و به خون‌خواهی مادرش، عزم مجازات فرّخ‌زاد می‌کند. گلشاد که علم پیشگویی می‌داند، درمی‌یابد اگر نُه‌شب بتواند شیرزاد را از این کار باز بدارد، دیگر فرّخ‌زاد مجازات نمی‌شود.پس به مدّت نُه شب در نُه منظر (مقارن با طالع آبای علوی: قمر، عُطارد، زهره، شمس، مریخ، مشتری، زحل، فلک ثابت و فلک‌الأفلاک)، با نقل نُه داستان دربارۀ زیرکی و چاره‌گری زنان، ستایش شیرزاد را برانگیخته و او را به عفو پدرش متقاعد می‌سازد. مدّتی بعد داستان با غیبت ناگهانی شیرزاد و جان سپردن رازگونۀ گلشاد به پایان می‌رسد.
نُه‌منظر از نظر نوآوری و تنوّع بن‌مایه‌های داستانی در میان اقران خود، اثری متوسّط امّا بدیع ارزیابی می‌شود که در دوره‌ای با اقبال عموم روبه‌رو بوده است. خالق نُه‌منظر از دانش ادبی خوبی بهره‌مند بوده و شاهکارهای نظم و نثر فارسی را از نظر گذرانده که توانسته محتوای مختص به روایت خود را با اقتباس و تلفیق دو شاهکار ادبی هفت‌پیکر و هزارویک شب بیافریند. راوی با وجود آن‌که تحت تأثیر شاهنامه بوده و بن‌مایه‌های شگفت‌انگیز و غنایی را مکرّراً وام گرفته است، پا از دایرۀ موضوع تعلیمی غالب در اثر و نوع ادبی آن بیرون ننهاده و داستان را به مقتضای حال و مقام نقل کرده است.
متن روایت نُه‌منظر بر پایۀ 9 دست‌نویس فارسی و به روش التقاطی به همت میلاد جعفرپور و علی تسنیمی تصحیح شده است.
نُه‌منظر (نخستین نظیرۀ منثور مستقل هفت‌پیکر)، تصحیح و تحقیق میلاد جعفرپور و علی تسنیمی، 263 صفحه (46 ص مقدّمه + 217 صفحه متن و ضمائم)، چاپ اوّل، 550 نسخه، انتشارات ققنوس، قیمت: 35000 تومان.