میراث مکتوب – پیش از این در مجلدِ ششم «مجموعۀ تاریخ ایران و عثمانی» تعدادی از رساله های تحدید حدود میرزامحبعلی خان ناظم الملک انتشار یافت. در مجلد حاضر سه نوشتۀ دیگر از او انتشار می یابد. اولی با عنوان «لایحه»، در جواب لایحۀ درویش پاشا نوشته شده است. دومی با عنوان «لاحقه» در نقد و رد سیاحتنامۀ خورشیدپاشا به رشتۀ تحریر درآمده است. سومی «تذئیل» نام دارد. این نوشتۀ کوتاه نیز ردیه ای است بر ادعاهای درویش پاشا در رسالۀ «تحدید حدود ایرانیۀ» او که در 1853/1269 قمری منتشر شده است. نویسنده هر سه رساله را به ترتیب در شعبان 1292/سپتامبر 1875 تألیف کرده است.
نویسنده در هر سه نوشته با روش های مختلف تلاش می کند تا تک تک ادعاهای درویش پاشا و خورشیدپاشا را نقد و رد کند. او به این منظور به منابع مختلف عثمانی اشاره و استناد می کند و با تکیه بر نوشته های این منابع به رد ادعاهای نمایندگان عثمانی می پردازد. او همچنین با استناد به هویت اقوام و عشایر مناطق مرزی و نیز اسامی جغرافیایی مناطق مزبور به دفاع از حق حاکمیّت ایران بر اراضی مورد ادعای عثمانی می پردازد. در مجموع، میرزامحبعلی خان در دفاع از حقّانیت ایران در مناطق مورد ادعای نمایندگان عثمانی به خوبی ازعهده برآمده است.
میرزا محبعلی خان ناظم الملک مرندی یکانلو، ملاحظات و محاکمات: (دو لایحه در تحدید حدود ایران و عثمانی)، تصحیح و پژوهش: نصرالله صالحی ، تهران، طهوری، 278 صفحه بها: 320000 ریال، 1396.