میراث مکتوب – مشوش نامه جنگی است از شعر شاعران سده گذشته ایران که سدیدالسلطنه کبابی بندرعباسی (زاده: ۱۲۴۹ خورشیدی در بغداد، درگذشت: ۱۳۲۰ خورشیدی در بندرعباس) شاعر، مورخ و پژوهندهی جنوب ایران آن را گرد آورده است.
این کتاب در برگیرنده گزیده و نمونه شعرهای بیش از یکصد و شصت شاعر همروزگار اوست. این کتاب از حیث سندیت و اصالت، تذکرهای مستند و محققانه به شمار میرود که چون دیگر تذکرههای میتوان بخش عمده مواد تاریخ ادبی آن دوره را درون آن جست، به علاوه بیش از اینکه ارزش ادبی داشته باشد ارزش تاریخی و جامعه شناختی فراوانی نیز دارد.
محمدعلی خان سدیدالسلطنه کبابی از جمله مورخان و شاعران و نویسندگان پرکار ایرانی است که در خطه جنوبی ایران بروز و ظهور پیدا کرد و آثار ماندگاری در زمینه ایرانشناسی به ویژه خلیج فارس شناسی و جغرافیای تاریخی سواحل و جزایر خلیج فارس از خود به یادگار گذاشت. وی در سال 1291 قمری در بغداد متولد شد و در بوشهر نشو و نما یافت و تحصیل کرد و در سال 1320 شمسی در بندرعباس وفات نمود. این شخصیت فرهنگی و سیاسی ایراندوست نه تنها برای ما ایرانیان مهم و ارجمند است بلکه از آن منظر که حاصل مطالعات و تاملات و مشاهدات خود را قلمی و مدون کرده و خود را در شمار عالمان به منصه ظهور رسانده و بر غنای اطلاعات بشری افزوده، برای کل جامعه پژوهندگان و فرهنگیان جهان نیز حائز اهمیت است.
سدیدالسلطنه و اجدادش، از خاندانهای دیوان سالار ایرانی بودهاند که نزدیک به دو سده در دستگاه اداری ایران و مسقط مشغول به کار بودهاند. خاستگاه این خاندان بندر کنگ است و نسبت به طایفه بنی کنده دارند که قرنها در آن ناحیه حکومت داشتهاند. این اثر حاوی مجموعهای از نام و نشان برخی از شاعران و نمونه شعرشان و یا نمونه شعرهایی بی نام و نشان است به همین دلیل این کتاب در شمار سفینه و جنگ قرار میگیرد. مشوش نامه بیش از آنکه ارزش ادبی داشته باشد ارزش تاریخی و جامعه شناختی دارد؛ معمولا قالب و سبک شعرها و حتی بیشتر مضمونها تقلیدی است از همان قالب و سبک شعر کهن و در بسیاری از موارد از نظر ادبیات و زیبایی شناسی هیچ نوآوری و نکته برجسته و درخوری ندارد اما مسائل و موضوعاتی که در آن دوره بوده بازتابش را در این اثر میبینیم. شعرهای وطنی و میهن دوستانه برخی شاعران که همان مطالبات دوره مشروطه است در مشوش نامه موجود است؛ مسائل و مشکلات و وقایع و جریانهایی که در شهرها و محلّ اقامت شاعران وجود دارد و نیز بسیاری از مسائل زندگی و شغلی و حتی خانوادگی که سدیدالسلطنه با آن روبه رو بوده و به صراحت در این تذکره بازتاب یافته است.
فهرست مطالب کتاب به این شرح است:
فهرست عنوانها و نام شاعران
فهرست مطلع بیتها به انضمام نام سرایندگانشان
یادداشت مصحح
مقدمه اتاق بازرگانی، صنایع، معاون و کشاورزی بندرعباس
سرسخن
مقدمه مصحح
معرفی تفصیلی مشوش نامه سدیدالسلطنه کبابی
متن کتاب مشوش نامه
ملحقات کتاب مشوش نامه
کتابنامه
تصویرها
محمدعلی سدید السلطنۀ کبابی، مشوش نامه، مقدمه، تصحیح و تحقیق: مصطفی باباخانی، 548 صفحه، شمارگان: 500 نسخه، قطع: وزیری، بها: 450000 ریال، 1394.