یکی از مهم ترین آثاری که در اوایل این دوران و در عهد سلاجقه روم در این سرزمین به نثر فارسی نوشته شد کتاب روضة العقول، ساخته و پرداختۀ محمد بن غازی ملطیوی است که ترجمه و تحریری است از مرزبان نامۀ اسپهبد مرزبان بن رستم بن شروین، از ملوک آل باوند طبرستان، که در اواخر سدۀ چهارم یا اوایل سدۀ پنجم هجری آن را تصنیف کرده بود.
محمد بن غازی، چنانکه خود در مقدمۀ روضة العقول آورده است، ترجمه و تحریر این کتاب را در سال 598 به پایان برده و به نام سلیمان شاه بن قلج ارسلان مصدر ساخته است.
از بابی که محمد غازی در مقدمۀ روضة العقول در احوال خود آورده است چنین بر می آید که وی با دگرگون شدن اوضاع در ملطلیه، از سفر به حجاز و عراق بازمی ماند، دشمنان بر او دست می یابند و اموالش را مصارده و خودش را زندانی و سپس به حران تبعید می کنند.
يكي از ويژگي اين اثر اين است كه برخلاف ديگر مجموعه داستان هاي موجود در حوزه نثر، تمام داستان هاي اين كتاب ايراني هستند.
اين كتاب پيش از اين با تصحيح محمد روشن و ابوالقاسم جليل پور (انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسي) و جليل نظري (دانشگاه آزاد اسلامي، مركز انتشارات علمي) به چاپ رسيده و دکتر فتح الله مجتبایی به تازگی این کتاب را تصحیح کرده است.
مرزبان نامۀ بزرگ (روضة العقول) به تصحیح فتح الله مجتبایی و غلامعلی آریا با همکاری فتانه کهوند در 2200 نسخه، 504 صفحه و به بهای 350000 ریال در سال 1393 از سوي انتشارات خوارزمي منتشر شده است.