میراث مکتوب- دوشنبه، ۱۶ مهر ۱۴۰۳ در تالار فردوسی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی مراسم یادبود درگذشت دکتر محمدرضا راشدمحصل به همت مؤسسه «خردسرای فردوسی» و سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با همکاری قطب علمی فردوسی و شاهنامه و مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
در این مراسم، دکتر محمّدتقی راشدمحصّل، دکتر محمّدحسن راشدمحصّل، دکتر محمّدجعفر یاحقی، دکتر سلمان ساکت، دکتر علیرضا قیامتی و دکتر حمیدرضا نویدی‌مهر درباره شخصیت و ویژگیهای اخلاقی و ایران‌دوستی این استاد ادبیات به سخنرانی پرداختند.
درباره محمدرضا راشدمحصل
محمدرضا راشدمحصل خردادماه سال ۱۳۱۵ هجری شمسی در خانواده‌ای روحانی در روستای افضل‌آباد ماژان از توابع خوسف بیرجند متولد شد. پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در بیرجند، در ۱۳۳۳ به خدمت فرهنگ درآمد و پس از طی دوره‌های عالی تحصیلی در سال ۱۳۵۳ مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی گرفت.
او بیش از ۸۰ مقاله و کتاب نوشته است که از جمله کتاب‌های او می‌توان به «پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی»، «گزیده حدیقه سنایی با شرح و توضیح»، «نشانه‌شناسی ادبی در کاربرد قرآن و حدیث»، «تاریخ فرهنگ و آموزش نوین در بیرجند»، «فارسی عمومی» (با همکاری دکتر بهنام‌فر و دکتر محمّدی)، «داستان گشتاسب در دو نگاه» (پیکره‌شناسی و دریافت‌های اجتماعی)، «نظارت بر تهیه و چاپ سه کتاب شاهنامه‌پژوهی و «خیّام‌شناخت و عطّارشناخت» (ویژه‌نامه‌های فردوسی، خیّام و عطّار) اشاره کرد.
در ابتدای این نشست، محمدجعفر یاحقی با اشاره به ارادت دکتر راشد محصل به شاهنامه فردوسی اظهار کرد: دکتر راشدمحصل فردی خردمند بود که این خردمندی را از فردوسی الگو گرفته بود. بخشندگی ، دلیری، بزرگ‌منشی و راد بودن از ویژگیهای بارز این شخصیت ادبی بود. او در زمینه هویت ایرانی، موجودیت ایران و شاهنامه فعالیت و از طرفی برای حفظ فرهنگ کهن ایرانی تلاش می‌کرد که این فرهنگ موجب سرفرازی آیندگان شود. به روح بزرگ راشد محصل ادای احترام می‌کنم.
وی درباره حمایت دکتر راشدمحصل نسبت به خردسرای فردوسی تصریح کرد: خردسرای فردوسی هویت خودش را مدیون دکتر راشدمحصل است. او بود که این مجموعه را هدایت و حمایت کرد و به ما چگونه کار و زندگی کردن و ایرانی بودن را آموخت. به روح این مرد بزرگ درود می‌فرستم و انشالله روح ایشان جاودان باشد. ما در خردسرای فردوسی راه دکتر راشد را ادامه می‌دهیم.
این استاد ادبیات بیان کرد: هرگز راه ایشان فراموش نمی‌شود، فرزندان، دوستان، یاوران و شاگردان معنوی او راهش ادامه خواهند داد. ما سعی می‌کنیم زندگی را چنان که او می‌‌خواست برای آیندگان بسازیم . درست است که مثل او پیدا نمی‌شود اما ما سعی می‌کنیم مشابه او باشیم.
دکتر راشد نماد ایران دوستی بود
سلمان ساکت نیز در ادامه این نشست درباره خصوصیات و فضائل اخلاقی استاد راشدمحصل بیان کرد: درباره فضائل ایشان سخن بسیار گفته شده است، اما همه ما نیازمندیم تا بارها این خصوصیات را مرور کنیم و طراوتی مضاعف به جان خود ببخشیم.
وی ادامه داد: دکتر راشد نماد ایران دوستی بود، ایران با همه فراز و فرودش برای استاد یک کُل بود، یک کُلی که تمام وجود دکتر راشد را تسخیر کرده بود و با تمام وجودش در خدمت ایران بود.
ساکت خاطرنشان کرد: دکتر راشد فردی آزاده بود و با وجود تلخ کامی‌ها که برای او ایجاد می‌شد اما کامش تلخ نمی‌شد و هیچگاه از کمک دریغ نمی‌کرد. حتی اگر تمام افرادی که دکتر راشد را طرد کرده بودند از وی کمک می‌خواستند رد نمی‌کرد، مخصوصا اگر این کمک منجر به آبادانی ایران می‌شد.
این استاد دانشگاه افزود: استاد راشد نماد خردمندی و خردورزی بود و در راه گسترش خردورزی از هیچ کمکی دریغ نمی‌کرد، به شدت دلبسته خراسان بود و به زادگاهش عشق می‌ورزید و همواره یاد خاندان، اجداد و پدر و مادرش را زنده می‌کرد.
وی گفت: استاد شاگردپرور بود، لذا اگر کسی اندکی استعداد داشت در راستای شکوفایی آن تلاش می‌کرد و پاسخگوی سوالات همه افراد در هر سنی بود. راشدمحصل به آموختن عشق می‌ورزید و یک معلم تمام عیار بود و معلمی در وجودش رسوخ کرده بود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی اضافه کرد: استاد راشد به همه احترام می‌گذاشت فرق نمی‌کرد که کودک باشد یا بزرگسال، مدیر باشد یا نباشد، آشنا یا غیرآشنا باشد، همه انسان‌ها برای او مهم بودند و به همه اهمیت می‌داد.
وی بیان کرد: استاد راشدمحصل به شدت پایبند اخلاق بود، در غیاب کسی سخن نمی‌گفت، اهل خودنمایی نبود، اهل گذشت بود، بیشتر از آنچه که می‌گفتند و می‌نوشتند و می‌دانستند اهل ریا نبود، فروتن و بی‌ادعا بود.
ساکت تصریح کرد: از ویژگیهای بارز استاد این بود که به سادگی می‌بخشید به جز افرادی را که با فرهنگ ایرانی در ستیز بودند، گشاده دست بود و همواره کتاب خریداری می‌کرد و هدیه می‌داد که این سنت در خاندان وی همچنان ادامه دارد.
وی ادامه داد: اهمیت دادن به زبان فارسی از شاخصه‌های استاد بود و این اهمیت دادن به خاطر این بود که زبان فارسی را عامل وحدت مردم ایران می‌دانست. تمام ابعاد ادبیات را دوست داشت و می‌آموزید و می‌آموخت و اهمیت دادن ایشان به ادبیات برای این بود که آن را در پیوند با سیاست، تاریخ و اجتماع می‌دیدند.
این استاد دانشگاه فردوسی تصریح کرد: استاد راشد تاریخ‌دان بود و علاوه بر تاریخ کهن، تاریخ معاصر را بسیار می‌دانست و پیوند تاریخ در آثار ایشان بسیار نمود دارد.
حق‌طلبی و حق‌گویی در آثار راشدمحصل مشهود است
حمیدرضا نویدی مهر، استاد دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع) نیز در ادامه این نشست با اشاره به جایگاه والای ایشان در راستگویی و حق طلبی بیان کرد: حق‌طلبی و حق‌گویی در آثار راشدمحصل مشهود است، استاد هیچگاه تن به مصلحت‌گرایی نمی‌داد که به قیمت گم شدن حق و حقیقت منجر شود.
وی ادامه داد: در خصوص فضائل اخلاقی استاد سخن‌ها بسیار است و افراد زیادی به آن پرداخته‌اند، در این مراسم اما به شاخص‌های آثار این استاد ارزنده می‌پردازیم.
این استاد ادبیات خاطرنشان کرد: در آثار استاد راشدمحصل ویژگی‌هایی به وضوح قابل مشاهده است که می‌توان به یکی از آن‌ها از جمله اندیشه‌های مستقل و غیروابسته اشاره کرد. استاد هیچگاه در آثار خود از اندیشه دیگران استفاده نکرد و هر آنچه از اندیشه‌ها در آثار وی وجود دارد هیچگاه متعلق به دیگران نبوده و همه آن‌ها نتیجه تفکر و خلاقیت خود ایشان است.
نویدی‌مهر، عشق به راستی و نیکی را از جمله شاخص‌های آثاری استاد راشدمحصل برشمرد و خاطرنشان کرد: این تمایلات اخلاقی، راستی و نیکویی در تمامی آثار ایشان جلوه‌گر است. عشق به انسان و عشق به خدمت، در آثار استاد پیداست؛ ایشان همواره به خدمت‌رسانی به دیگران اهمیت می‌دادند.
استاد دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) گفت: استاد به دانش و علم‌آموزی اهمیت فراوان می‌داد، با تواضعی که داشت هیچگاه خود را استاد نمی‌دانست و همواره خود را معلم خطاب می‌کرد. عشق به اصالت و زندگی شرافتمندانه مورد تأکید استاد بود. این عشق در تمام نوشته‌های ایشان وجود دارد.
وی گفت: از دیگر ویژگیهای نوشته‌های استاد راشدمحصل وجود روشن‌بینی و روشنگری است آثار ایشان نشان‌دهنده یک راه روشن و واضح به مخاطبان است.
نویدی‌مهر با اشاره به عشق دکتر راشدمحصل به جوانان خاطرنشان کرد: نگاه ایشان به جوانان بسیار محبت‌آمیز بوده و در آثارشان بارها به این موضوع اشاره می‌شود، البته این نگاه مختص جوانان دانشجو نبود بلکه نگاه ویژه استاد محصل شامل تمام جوانان ایرانی بود.
استاد دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) بیان کرد: عشق به ایران و زادگاه در وجود استاد راشد موج می‌زد، این موضوع به‌ویژه در آثار ایشان بارها تکرار شده و حاکی از علاقه عمیق ایشان به وطن خود است. این ویژگی نشان‌دهنده عمق تفکر و احساسات این استاد نسبت به انسانیت و جامعه است.
گفتنی است، خانواده استاد راشدمحصل در این نشست حضور بهم رسانده و کتاب‌های ایشان را به میهمانان و دوستداران این چهره ادبی فرهیخته تقدیم کردند.
منبع: شهرآرا نیوز