کد خبر:43241
پ
مثنوی مرآت العرفا 3

مثنوی «مرآت العرفا»

«مثنوی مرآت العرفا» اثر عبدالرحیم بن محمدرضا بن ابراهیم (ندیم صابر خلخالی) به سعی و اهتمام احد پیشگر از سوی انتشارات مهرنوشت چاپ و منتشر شده است.

میراث مکتوب- مثنوی «مرآت العرفا» اثر ارزشمند عبدالرحیم بن محمدرضا بن ابراهیم بن سعید خلخالی، منشی‌باشی و مستوفی دربار ناصرالدین شاه و متخلص به «ندیم صابر» از شعرای قرن سیزدهم هجری است که در فضایل و مناقب اهل بیت (ع) به رشتۀ نظم کشیده شده است.

او اشعارش را در این مثنوی با اشارات قرآنی و حدیثی فراوان همراه کرده و این اشارات با آرایه‌های ادبی همچون اقتباس و درج و حل و تلمیح در اشعار گنجانده شده است. وی در مثنوی خود چهارده معصوم را با تعبیر چهارده عقل که از عقل کل به ظهور رسیده‌اند توصیف کرده است.

وزن شعری مثنوی مرآت العرفا «فاعلاتن فاعلاتن فاعلان» یا «فاعلاتن فاعلاتن فاعلن» و بحر عروضی آن «رمل مسدس مقصور یا محذوف» است. به گفتۀ مصحح، شاعر در سرودن اثر خویش از مثنوی مولانا جلال‌الدین بلخی متأثر بوده و علاوه بر تضمین ابیات مثنوی معنوی، نام اثر خود را نیز از مصراع «عارفان مرآت آگاهی او» اخذ کرده است.

علاوه بر دیوان اشعار، از دیگر آثار ندیم صابر خلخالی می‌توان به «الدّرة البیضاء» که در سال 1262 ق. به زبان عربی تألیف و به محمدشاه قاجار اهدا شده است، اشاره کرد. این کتاب در موضوع توحید و نعت پیامبر اسلام و امیرالمؤمنین (ع) است و به گفتۀ احد پیشگر از محتوای این کتاب پیروی ندیم صابر از شیخ احمد احسائی برداشت می‌شود.

گفتنی است تنها نسخۀ خطی منحصر بفرد مثنوی مرآت العرفا در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران به شمارۀ 3200 در اندازۀ 5/13 در 5/22 موجود است که میرزا آقا گرکانی در شب دوشنبه بیستم ماه ربیع‌الاول سال 1274 قمری تحریر آن را به اتمام رسانده است. مرحوم محمدعلی تربیت از نسخۀ منحصر بفرد مثنوی مرآت العرفا بی‌اطلاع بوده و در تذکرۀ دانشمندان آذربایجان به نام شاعر و اثرش اشاره‌ای نکرده است.

 

مثنوی مرآت العرفا

مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب
تهران، خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه، شمارۀ 1182 (ساختمان فروردین)، طبقۀ دوم، واحد 8 ، روابط عمومی مؤسسه پژوهی میراث مکتوب؛ صندوق پستی: 569-13185
02166490612