میراث مکتوب- نخستین شمارۀ سال‌نامۀ علمی ـ پژوهشی «نامۀ بایسنغر» به صاحب‌امتیازی مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر و مدیرمسئولی و سردبیری خلیل‌الله افضلی به تازگی در هرات منتشر شده است.
خلیل‌الله افضلی در سخن سردبیر طرح ایجاد مؤسسۀ بایسنغر را متکی بر فعالیت‌های اولیه‌اش در زمینۀ هرات‌شناسی عنوان کرده، و دربارۀ وجه تسمیۀ آن نوشته است: «نام مؤسسه برگرفته از نام نامی و گرامی شاه‌زادۀ دانشمند و هنرمند تیموری میرزا غیاث‌الدین بایسنغر بهادرخان (799-837ق.) است؛ او که در ترویج و اعتلای مکتب نگارگری و نیز مکتب تاریخ‌نگاری هرات سهمی برجسته داشت».
وی عرصۀ فعالیت‌های این مؤسسه را تاریخ، ادبیات، نسخه‌شناسی، تصوف، معماری، هنرپژوهی، نقد و بررسی کتاب و … عنوان کرده و در ادامه آورده است: «هرات شهری است کشف ناشده و هنوز بسیاری از متون و منابع مهم این شهر چاپ و منتشر نشده است. از طرفی نیز محققان در گوشه و کنار دنیا این ویژگی هرات را کشف کرده و مشغول تحقیق در این حوزه هستند. ما به منظور این که بتوانیم این دست آثار مرتبط با هرات را برای پژوهشگران معرفی کنیم و از پراکنده شدن بیشتر مباحث هرات‌پژوهی در مجلات مختلف دنیا کاسته باشیم، نامۀ بایسنغر را بنیان گذاشتیم».
وی با اشاره به این که آماده‌سازی شمارۀ نخست نامۀ بایسنغر حدود دو سال زمان برده، آن را، با مقالاتی که در این شماره گرد آمده، آیینۀ وحدت فارسی‌زبانان، از شبه قاره هند تا فرارود و ایران و افغانستان، توصیف کرده است.
فرهاد احراری، محمدالله افضلی، محمدآصف فکرت، فیض الرحمن رائد قریشی، محمدکاظم کاظمی، شیوا میهن، عارف نوشاهی و نصیراحمد یاور گروه مشاوران این مجله را تشکیل می‌دهند.
می‌توانید متن کامل نخستین شمارۀ سال‌نامۀ بایسنغر را از اینجا دریافت کنید.
فهرست مطالب این شماره به قرار زیر است.
سخن سردبیر / صفحۀ 9
بخش نخست؛ «جست‌وجو»
سهم میر علی‌شیر نوایی در رشد موسیقی علمی و عملی عهد تیموریان / دکتر اسدالله شعور / صفحۀ 17
کتاب‌شناسی و مقاله‌شناسی جلال‌الدین صدیقی / دکتر حبیب پنجشیری / صفحۀ 35
صدای جامی در هرات / دکتر خلیل‌الله افضلی / صفحۀ 49
«تاریخ وصاف»؛ نسخه‌ای ارزشمند از کتابخانۀ بایسنغر میرزا / دکتر شیوا میهن / صفحۀ 91
هرات‌پژوهی در شبه قاره، پیشینه و گستره / دکتر عارف نوشاهی / صفحۀ 117
ریشه و پیشینۀ قوم جمشیدی / عبدالعظیم صدیقی / صفحۀ 147
فولکلور هرات در آغاز سدۀ دهم هجری قمری / دکتر محمد جعفری (قنواتی) / صفحۀ 165
لغات و اصطلاحات عوام در شعر ناظم هروی / محمدآصف فکرت / صفحۀ 179
سبک‌شناسی نثر تذکرۀ میرزا محمدرضا برنابادی / معروفه صدیقی / صفحۀ 191
ساختارشناسی و شناسایی سرچشمه‌های تألیف قصیدۀ تحفة الافکار میر علی‌شیر نوایی / دکتر نورعلی نورزاد / صفحۀ 213
بخش دوم؛ هرات‌شناسی
معرفی دست‌نویس: شرح عیون الحکمه / مهندس فرهاد احراری / صفحۀ ۱۳۲
معرفی دست‌نویس: مجموعه رسائل عرفانی / مهندس فرهاد احراری / صفحۀ ۲۴۹
معرفی کتاب: مرواریدی در صدف / دکتر محمدالله افضلی / صفحۀ ۲۶۷
معرفی کتاب: بحر الانساب / دکتر رضا غوریانی / صفحۀ ۲۷۵
ضرب دارالسلطنۀ هرات / دکتر فرهاد خسروی / صفحۀ ۲۷۹
از نامۀ ادبی هرات / عبدالغفور سنگانی / صفحۀ ۲۸۱
رازه و خوازه: مدرسه گوهرشاد و کج منارۀ آن / مهندس نصیراحمد یاور / صفحۀ ۲۹۱
بخش سوم؛ هریوکان
محمد هاشم امیدوار و کتاب‌فروشی شهر نو / محمدکاظم کاظمی / صفحۀ ۳۰۱
تذکرۀ خطاطان هرات و ماجراهای آن / بهزاد سلجوقی / صفحۀ ۳۱۱
بخش چهارم؛ عرضه‌داشت
گزارش‌های کاری مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر / سردبیر / صفحۀ ۳۱۹
مرمت اضطراری خانقاه خواجه وحیدالدین / بصیراحمد صدیقی / صفحۀ ۳۲۳
نزدیک اما دور / دکتر خلیل‌الله افضلی / صفحۀ ۳۳۱
بخش پنجم؛ تازه درگذشتگان
در سوگ دکتر محمدحسین بهروز / صفحۀ ۳۴۳