كتاب بي غلط چاپي، هنوز در ايران جزو آرزوهاي دور و دراز است

ميراث مكتوب- دكتر سيد صادق سجادي در ‌بيستمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب، گفت: كتاب بي غلط چاپي، هنوز در ايران جزو آرزوهاي دور و دراز است.
وي در اين نشست كه با عنوان نقد و بررسي كتاب منتشر نشده تاريخ رشيدي دو غلات، روز دوشنبه 13 مهر 83 در اين مركز برگزار شد، افزود: آن موقع كه با كامپوست مي زدند، اگر مصححي يك كلمه را تغيير مي داد، آن را تصحيح مي كرد. الان هم كه رايانه است، ما بعضي از مقالات و دايرةالمعارف را ناچار شديم به خاطر اشكال در كامپيوتر كه كاملاً ستون را جابجا مي كرد و اعداد را به هم مي ريخت، اصلاً صحافي اش را عوض بكنيم. اين مشكلات هميشه هست، منتها صاحب كتاب، البته بايد در تصحيح مطبعي، دقت كافي بكند، به خصوص آثاري كه مورد تصحيح قرار مي گيرد، بايد با ضوابط و قواعد شناخته شده تصحيح متون، منطبق باشد، البته بخشي از اون چيزي كه مصحح به كار مي برد، ممكن است منوط به سلايق باشد، يعني سليقه مصحح يك جوري ايجاب كند كه اين طور كارشود، ولي قسمت عمده روش كار، قواعد و ضوابطي است كه شناخته شده است و بايد بر اين اساس كار كرد. در مجلسي هم كه براي نقد و بررسي يك اثر بسيار مهم منعقد مي شود، اين مجال نيست كه به ستايش كار ارزشمند و مهمي كه مصحح به آن دست يازيده، بپردازيم، همين اندازه اي كه اجمالاً ارزش چنين كارهايي را بدانيم، اين خودش نشان مي دهد كه كار مصحح واقعاً از اين جهت قابل ستايش است و نقد بايد باشد، هر چه هم كه تند، گزنده و تلخ، اما به نفع مصحح و به نفع  مركز پژوهشي ميراث مكتوب خواهد بود و سطح كار را به طور كلي در كشور بالا مي برد.
وي همچنين گفت: آقاي غفاري خيلي خوب كار كردند، واقعاً زحمت كشيدند به خصوص ترجمه حواشي كه كنسول انگليسي در ايران زده، بر ترجمه  انگليسي حواشي بسيار مفيد است، اگر چه بعضي از آنها الان شايد روبه كهنگي رفته باشد . سنوات حكومتي سلسله هاي جغتاي و مغول در ايران و ماوراءالنهر كه همون موقع هم مورد اختلاف محققان. بود، امروز ظاهراً روشن تر شده و اندكي متقن تر مي شود در باب سنوات حكومت بعضي از اينها صحبت كرد، اينها مسائلي است كه به نظر من مصحح محترم، هنگام ترجمه  حواشي متن انگليسي هم شايد مي توانست به آن توجه كند. علاوه بر آن، قطعاتي از اين كتاب در بعضي كتب ديگر هست، مثلاً قطعه اي از اين كتاب در هفت اقليم وجود دارد. كات رمر همين قطعه را به فرانسه ترجمه كرده و با حواشي مفصل چاپ كرده، به نظر من مصحح چنين متني لازم بود كه به اين قطعه و اين حواشي، مراجعه كند. به نظر من كتابي از اين دست مثل تاريخ رشيدي كه به خصوص براي تاريخ سياسي ايران در قرن 10 و 9 واجد كمال اهميت است، مراجعه به همه نسخه ها اگر قابل دسترسي باشد كه ظاهراً بسياري از اونها بوده، براي مصحح واجب و لازم است، چون تفاوتي كه ممكن است بين نسخه ها وجود دارد، در خيلي اوقات كارگشا باشد، يك ابهام تاريخي را رفع كند و نكته جديدي بر اطلاعات ما بيفزايد.