میراث مکتوب – دکتر علی‌اشرف صادقی در شمارۀ هفتم مجلۀ فرهنگbنویسی مقاله ای دربارۀ آثار ابن دُرُستویه فسائی و فوائد زبانی کتاب الفصیح نوشته است.
بخشی از این مقاله را در ادامه می‌خوانید:
ابومحمد عبدالله بن جعفربن درستویه بن مرزبان فارسی فسائی یا فَسوی (تولد: ۲۵۸ درگذشت: ۳۴۷ )، یکی از علمای بزرگ عربیت است که در رشته های مختلف صاحب تألیفات بوده، اما بیشترین نوشته های او در نحو زبان عربی است. شرح حال او در منابع مختلف مربوط به تراجِم علمای علوم عربی درج است. ابن ندیم، در شرح حال و آثار علمای مکتب بصره، در حدود چهل کتاب به او نسبت داده که بعضی از آن ها به گفتۀ او ناتمام مانده بوده است ((ابن) ندیم ۱۳۵۰، ص ۶۸ ۶۹؛ همو ۱۴۳۰ ق / ۲۰۰۹ م، ج ۱، بخش ۱ ص ۱۸۵ ۱۸۷).
ایمن فؤاد سید در حاشیۀ صفحات مذکور از چاپ خود از الفهرست (ابن) ندیم منابع شرح حال و آثار او را ذکر کرده است. امروز از میان این چهل کتاب تنها دو فقره باقی مانده است: یکی از آن ها کتاب الکتاب نام دارد که دوبار به چاپ رسیده و دیگری تصحیح الفصیح ثعلب است. ابوالعباس احمدبن یحیی ثعلب (درگذشت: ۲۹۱)، یکی از ائمۀ مکتب کوفه در نحو و لغت بوده و یکی از آثار معروف او کتاب الفصیح است که کتاب ابن درستویه شرح و تصحیح این کتاب است. ابن درستویه در این کتاب ضمن شرح لغات مورد بحث در کتاب ثعلب غالباً به تلفظ عامیانۀ لغات عربی و لغت های معرّب نیز اشاره کرده که نشان می دهد بعضی از این تلفظ ها که تا به امروز رایج اند ریشه در قرون اولیۀ بعد از اسلام دارند. تلفظ های عامیانۀ لغات معرّب نیز غالباً با تلفظ اصل فارسی این کلمات برابرند.
علاوه بر این نکات، وی جابه جا به اصل کلمات فارسی و تلفظهای آن ها نیز اشاره کرده که این نکته از رهگذر تاریخ زبان فارسی حائز اهمیت بسیار است.
متن کامل این مقاله را با کلیک بر روD گزینه دریافت فایل دریافت کنید.