میراث مکتوب- کتاب نسخههای خطی اسلامی عربی فهرستی از کداکسهای نسخ خطی اسلامی است که در کتابخانه انستیتوی مطالعات اتیوپی در دانشگاه آدیس آبابا نگهداری میشوند.
بنابر گزارش ارسالی از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اتیوپی؛ این مجموعه در دل خود دارای یکی از مهمترین و متنوعترین مجموعههای نسخههای خطی اسلامی مسلمانان کشور اتیوپی است که در میان کشورهای منطقه شاخ آفریقا بینظیر است. هر مدخل در این کتاب علاوه بر دارا بودن خصوصیات اصلی فیزیکی هر نسخه خطی، توضیحات مهمی از درون هر یک نسخ خطی را نیز بازگو میکند.
در ضمن این کتاب چندین شاخص مثل عنوان آثار، نام شخص و مکان و … را ذکر کرده که استفاده از این کتاب فهرست را برای محققین سهل کرده است.
نویسنده این کتاب الساندرو گوری؛ دانشیار زبان و ادبیات عرب در دانشگاه کپنهاگ است. فعالیتهای پژوهشی وی بر روی سنتهای ادبی اسلامی شاخ آفریقا متمرکز است. جرمی براون فارغ التحصیل رشتههای ادیان سامی در دانشگاه کاتولیک آمریکا نیز به عنوان مدیر تصویربرداری دیجیتال از نسخههای خطی در این پروژه همکاری داشته است.
مجموعه نسخههای خطی اسلامی در انستیتوی مطالعات اتیوپیِ دانشگاه آدیس آبابا، بخشی از یک مجموعه گسترده و ارزشمند از نسخهًهای خطی این کشور است که بیشتر به زبانهای گیمِز(زبان قدیمی کشور اتیوپی) و امهریک(زبان کنونی) و عربی هستند. انجام این پروژه با حمایت موزه هیل و کتابخانه نسخه های خطی کالج مینه سوتا در ایالات متحده آمریکا انجام شده است.
در انجام بخشی از این برنامه سیصد و سه نسخه خطی اسلامی در آن مجموعه بین سالهای 2008 و 2010 دیجیتالی شدهاند که در نوع خود، اولین مجموعه دستنویس اسلامی قابل توجهی است که دیجیتالی شده است.
قدیمیترین نسخه خطی در این مجموعه؛ نسخه خطی به زبان عربی است که از شهر هرار بدست آمده است. بخشی از نسخههای خطی علاوه بر شهر هرار از مناطق اسلامی دیگر کشور اتیوپی مثل والو و ساوا بدست آمده است.
در ضمن این کتاب شامل تعداد قابل توجهی از کداکسهای قرآنی است که در نوع خود بزرگترین مجموعه قرآنهای نسخ خطی در اتیوپی است.
در سرزمین اتیوپی برای نوشتن نسخههای خطی اسلامی استفاده از زبان های عربی یا محلی (آگانا) بر روی کاغذ مرسوم بوده است در حالیکه برای ادبیات ارتدکس اتیوپی، به استثنای چند نمونه که اوایل قرن بیستم روی کاغذ نوشته شده است همگی آنها بر روی پوست به نگارش در آمده اند.
منبع: پایگاه اطلاعرسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی