میراث مکتوب-انتشارات فرهنگ معاصر «فرهنگنامۀ تصوف و عرفان (مباحث، اعلام، اصطلاحات و تعبیرات)» را در دو جلد منتشر کرد. این اثر به قلم محمد استعلامی، استاد ادبیات فارسی نگاشته شده است.
جلد نخست این اثر در بردارندۀ واژه‌ها و اصطلاحات از حروف الف تا دال است. استعلامی در پیشگفتار خود بر این اثر، کتاب را اثری مرجع معرفی کرده که باید به پرسش‌های عرفان و ادب صوفیانه ایران پاسخ دهد. وی اذعان می‌دارد که هر کتاب مرجعی در نخستین عرضه خود کم و کاستی دارد و اگر با تجدیدنظر به چاپ‌های مکرر برسد باز نیاز به تجدیدنظر دارد.
وی تصوف و عرفان و ادب صوفیانه ایران را دارای قدمتی هزار ساله معرفی کرده که دریایی از دانستنی‌ها و خواندنی‌ها است که بر امواج آن دریا هم کف‌های روایات بی‌پایه و دعوی و دروغ و فریب کم نیست، و داوری دربارۀ همه آن جزئیات و رسیدن به درستی و نادرستی یک سخن یا یک روایت، گاه دست‌و‌پای جوینده واقعیت را چنان می‌‌بندد که زبان و قلم از رفتن باز می‌ماند.
از منظر استعلامی یک کتاب مرجع نخست باید بر معلومات درست و مستند تکیه کند، و روایات و سخنانی را هم که اعتبار و سندیت ندارد نادیده نگذارد و به جویندگان بگوید که از آن نوشته‌ها بی‌خبر نیست.
وی با ذکر دلایل تألیف این اثر می‌نویسد: «بیش از یک نیمۀ این فرهنگنامه سرگذشت و شرح فشرده‌ای از اندیشه و تحلیل آثار نامداران تصوف و عرفان ایران، و تألیف این مقالات اعلام یکی از دشواری‌های کار بوده است که گاه جستجوی سابقه یک روایت یا درستی نسبت کتابی یا رساله‌ای به یکی از آنها، دیری زمان گرفته است. پژوهش برای تألیف مقالات این فرهنگنامه، کار یک روز و یک ماه و یک سال نبوده است. حاصل بیش از نیم‌قرن دانشجویی من است، با دیدن و خواندن بیشتر منابع بنیادی تصوف و عرفان، و آشنایی گسترده با پژوهش‌های دو قرن اخیر در ایران و سرزمین‌های دیگر. در این نیم قرن، حاصل آموختن‌ها و خواندنی‌های من به صورت نقد و تصحیح متن و شرح و تعلیق آثاری چون تذکرة الاولیاء عطار، هر شش دفتر مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد، ویرایش و نقد و شرح تمام غزل‌های حافظ در کتاب درس حافظ، نقد و شرح قصاید خاقانی و در کنار آنها، بیش از هشتاد مقاله در مجله‌های معتبر ایرانی به دست بسیاری از شما عزیزان رسیده است و در همه آن کارها، من همواره نگران آن بوده‌ام که راه آسان خواندن و درست فهمیدن آثار ادب صوفیانه را هموار کنم و پذیرش آن کارها از سوی شما تأییدی است بر اینکه توفیق آن را هم یافته‌ام».
استعلامی در مقدمه دوم خود در جلد اول به منابع مطالعه در تصوف و عرفان پرداخته و برخی منابع بنیادی و مناقب‌نامه‌ها و مطالعات ایران‌شناسان و استادان در ایران را در اختیار خوانندگان قرار داده است.
گزارش کار و فهرست منابع عنوان مقدمۀ سوم وی است. ساختار و کاربرد این فرهنگنامه، مآخذ فارسی و عربی و مآخذ در زبان‌های اروپایی را در این مقدمه تشریح کرده است. جلد نخست فرهنگنامه از واژۀ الف تا دال میباشد. استعلامی در جلد دوم این اثر واژه‌ها و اصطلاحات تصوف و عرفان را از حرف «ذ» تا «ی» را تدوین کرده است.
انتشارات فرهنگ معاصر دورۀ دو جلدی «فرهنگنامۀ تصوف و عرفان(مباحث، اعلام، اصطلاحات و تعبیرات)» را به بهای دویست و هشتاد و پنج هزار تومان منتشر و عرضه کرده است.
مریم مرادخانی