میراث مکتوب – دورۀ حکومت سامانیان یکی از برجسته‌ترین دوره‌های تاریخی ایران است. این دوره از ابعاد مختلف حائز اهمیت است.
از یک سو دستاوردهای علمی و فرهنگی و از دیگر سو به جهت اصول کشورداری و اداری و اجتماعی و از طرف دیگر به گواهی مورخان این دوره یکی از کم نظیرترین دوره‌های ایران اسلامی میباشد. در این دوره شهرهای خراسان بزرگ مانند نیشابور، بلخ و هرات از پایگاه‌های مهم فعالیت‌های علمی و معارف اسلامی بوده است. بخارا پایتخت سامانیان مرکز سیاسی و فرهنگی شرق اسلامی و نیز در شهر سمرقند علمای بزرگی سربر آوردند و دانشمندانی از دیگر سرزمین‌های اسلامی به آن شهر روی آوردند.
با حمایت امیران و وزیران خردمند سامانی، تالیفات بسیاری در علوم شرعی پدید آمد و علوم عقلی مسیر ترقی و تعالی را پیمود که از آثار ذی‌قیمت آن هنوز باقی است. در عهد سامانیان با حمایت‌های این دودمان ایرانی، زبان و ادب فارسی شکوفا شد و آثاری به نظم فارسی پدید آمد که در اثر مساعی امرای سامانی پاره‌ای از آداب و آیین‌های کهن ملی پایدار ماند که داستان‌های حماسی و جشن‌های ملی بخشی از آن میراث باستانی است.
در شهرهای بزرگ سامانیان مانند بخارا و نیشابور برای نخستین بار نهادهای آموزشی مستقلی به نام مدرسه بوجود آمد در نتیجه اتخاذ سیاست تسامح و تساهل امرای سامانی پیروان عقاید و فرق مختلف مذهبی و غیر آن به آزادی فعالیت می‌کردند از این رو نحله‌های فکری گوناگونی پدید آمد
فهرست مطالب کتاب به این قرار است:
اوضاع سیاسی اجتماعی ایران مقارن ظهور سامانیان
دیوان سالاری در عصرسامانیان
اوضاع اقتصادی سامانیان
فرهنگ در دوره سامانیان (رویکرد سامانیان به فرهنگ و علوم گوناگون)
انحطاط و فروپاشی سامانیان
این کتاب نگاشته یوسف ملکی در 176 صفحه از سوی انتشارات دریای سخن در تبریز در سال 93 منتشر شده است.
منبع: کتابخانه مجلس