مجله الکمال در بازه زمانی، ذی القعده سال 1338 (1299 شمسی) تا جمادی الثانی سال 1342 (1302 شمسی)، در قالب 25 شماره در مشهد منتشر شده است که از تمامی شماره‌های آن در آرشیو مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
معرفی مجله الکمال
در این مراسم، جواد نوائیان رودسری، تاریخ‌پژوه با محوریت «چشم‌انداز تاریخی مجلات و جراید دینی در ایران» بیان کرد: مجله «الکمال» به عنوان مجله‌ای دینی، سیاسی، اخلاقی و ادبی، توسط میرزا فضل الله آل داود، مشهور به «بدایع‌نگار» در شهریور 1299، تأسیس شده است.
وی با اشاره به اینکه آل داود در تأسیس و نشر این مجله از انتشار مجله «الهلال» جرجی زیدان، الهام گرفته است، به مطالبی درخصوص، کم بودن رویکرد خبری در مجله الکمال، سبک‌شناسی و قالب نگارشی این مجله و بحران صفحه‌آرایی و انتشار آن، پرداخت.
همچنین نوائیان رودسری در خصوص فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی مجله الکمال، گفت: از جمله این فرصت‌ها می‌توان به نخستین تجربه نشریه دینی در مشهد، نخستین استفاده از ظرفیت وقف برای انتشار یک مجله و تلاش برای عمومی کردن مباحث تخصصی، اشاره کرد. فقدان مخاطب، چالش مالی و چالش توقیف، نیز از جمله چالش‌های انتشار آن بود.
وی از طلاب علوم دینی به‌عنوان جمعیت هدف نشریه الکمال نام برد و تصریح کرد: آل داود با وقف دوره کامل این نشریه بر بارگاه ملکوتی رضوی، موجب ماندگاری و حفظ این نشریه شده است.
همچنین این تاریخ‌پژوه در بخشی از سخنانش، از شیخ فضل الله نوری، به‌عنوان اولین فرد در حوزه‌های علمیه که ظرفیت استفاده از نشریات را تشخیص داد، نام برد.
وی به مجله «تذکرات دیانتی» که در سال 1305 شمسی، توسط شیخ غلامحسین ترک تبریزی در تبریز، منتشر شده است، نیز اشاره کرد و گفت: پیدایش مجلات و جراید دینی به دو دلیل؛ سیاسی و اعتقادی، در کشور اتفاق افتاده است.
انواع علم در نقل تاریخ
در این مراسم، حجت‌الاسلام مهدی شریعتی‌تبار، مدیر گروه انقلاب و تمدن اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نیز با اشاره به اهمیت روایتگری و نقل تاریخ و خبر در آینده بشر، اظهار کرد: عدالت، صداقت و امانتداری، از جمله ویژگی‌ها برای بیان تاریخ و نقل اخبار است.
وی با بیان اینکه نقل احادیث و روایات نیز به یک معنا خبرنگاری است، ادامه داد: در حدیث‌نگاری و نقل تاریخ و خبر، دو علم «رجال» و «درایه» مطرح است.
شریعتی‌تبار گفت: در علم رجال، راویان یک حدیث یا جریان تاریخی با بهره‌گیری از ویژگی‌های مذکور همچون عدالت، صداقت و…، ارزیابی می‌شود و دانشی گسترده است. در علم درایه نیز از نظر محتوا و مضمون بررسی می‌شود که احادیث و روایات چه تناسبی با یکدیگر دارد.
وی ادامه داد: در بحث نقل تاریخ یا کلیت تاریخ نیز سه دانش و علم به تعبیر شهید مطهری وجود دارد که می‌توان به تاریخ نقلی، تاریخ علمی-تحلیلی یا عقلی و فلسفه تاریخ، اشاره کرد.
مدیر گروه انقلاب و تمدن اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی دراین‌خصوص بیان کرد: در تاریخ نقلی، بدون تجزیه و تحلیل، فقط تاریخ نقل می‌شود و فرد امانتداری باید راوی تاریخ باشد تا آن را بدون حدس و گمان و تحریف، منتقل کند.
وی افزود: در تاریخ علمی- تحلیلی، علاوه بر نقل تاریخ، ارتباطات بین حوادث نیز بررسی و بیان می‌شود. فلسفه تاریخ نیز نگاهی کلی و فلسفی به تاریخ دارد.
نقش حضرت زینب (س) در انتقال پیام کربلا
در ادامه، شریعتی‌تبار تأکید کرد: حضور اهل بیت امام حسین (ع) در واقعه کربلا، طبق برنامه طراحی شده الهی بوده، به عبارتی، هدفمند بوده است. در واقع، اگر اهل بیت این امام بزرگوار در کربلا حضور نداشتند، پیام این واقعه به درستی به مردم آن زمان و نسل‌های آینده منتقل نمی‌شد.
وی گفت: به‌طور مثال، «عقبه بن سمعان» که یکی از غلامان امام حسین (ع) بود و در واقعه کربلا، مجروح و اسیر شد، را می‌توان یکی از خبرنگاران واقعه کربلا دانست.
مدیر گروه انقلاب و تمدن اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به دو خطبه حضرت زینب (س) در بازار کوفه و مجلس یزید در شام، خاطرنشان کرد: این بانوی بزرگ اسلام، باید الگوی ما در جهاد تبلیغ قرار گیرند.
گفتنی است، در پایان این مراسم رونمایی نیز به مناسبت فرارسیدن روز خبرنگار، از سوی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اعطای هدیه‌ای به رسم یادبود از تنی چند از اصحاب رسانه مشهدمقدس، تقدیر شد.
منبع: کتابخانه آستان قدس رضوی