میراث مکتوب – «مرکز پژوهشی میراث مکتوب» نامی آشنا برای کسانی است که در حوزه مباحث مربوط به نقد و تصحیح متون کار می‌کنند؛ نهادی آبرومند با کارنامه‌ای روشن که مأمن محققان است و یکی از معدود مراکزی است که خریدار دکان بی‌رونق کارهای اساسی و ماندنی و بی‌هیاهو در زمینه پژوهش‌های ایرانی و اسلامی اند.
میراث مکتوب در کنار کتابهایی که منتشر می‌کند و بیشتر این کتاب‌ها مأخذ محققان و محل ارجاع دانشمندان ایرانی و غیر ایرانی است، نشریاتی مثل «گزارش میراث» و «آینه میراث» نیز انتشار می‌دهد؛ مجلاتی سودمند و پرمعلومات و بالاتر از سطح عمومی بیشتر مجلاتی که در این حوزه‌ها نشر می‌شود. از چندی قبل مجله آینه میراث که همیشه مشتمل بر مقالات علمی و پژوهشی بود، اسماً نیز «علمی و پژوهشی» شد؛ یعنی این «امتیاز» را از مراجع ذی ربط اخذ کرد و در زمرۀ مجلاتی درآمد که، انتشار مقاله در آنها موجب می‌شود که نویسندگان مقالات بتوانند از «امتیازهای قانونی» مترتب بر نشر مقاله، بهره‌مند شوند. راستش را بخواهید کارکرد و کیفیت غالب این نوع مجلات «علمی پژوهشی» و مقالاتی که در آنها منتشر می‌شود- دست کم در رشته زبان و ادبیات فارسی- مورد انتقاد صاحبنظران قرار دارد و حق این است که بیشتر این نشریات فقط نام «علمی و پژوهشی» را بر خود بسته‌اند و گذرگاهی هستند برای عبور از هفت خان مقررات دست و پاگیر دانشگاهی به منظور دفع مضرات و جلب منافع مربوطه. تا به آنجا که کمتر مقاله‌ای در این نشریات نشر می‌شود که مورد اعتنا و اهتمام محققان قرار بگیرد و بسیاری از پژوهشگران با اکراه و بر مبنای اصل اباحه اکل میته در شرایط اضطرار، تن به چاپ مقاله در چنین نشریاتی می‌دهند. آینه میراث اما چنین نبود.پشتوانه اعتبار سالیانی را داشت که دانشمندان برجسته در آن مقاله چاپ می‌کردند و درآمدنش به کسوت « علمی و پژوهشی» موجب خوشوقتی بود. اهل تحقیق شاد بودند که بر تعداد انگشت شمار مجلات علمی پژوهشی آبرومند، مجله‌ای خوب افزوده شده و می‌توان با خیال و وجدان راحت در آن مقاله چاپ کرد.
حال شنیده شده که به دلیل اختلاف نظری اداری، کمیسیون بررسی نشریات وزارت علوم، امتیاز «علمی و پژوهشی» آینه میراث را لغو کرده است. به نظرم دوستان دلسوز وزارت علوم می‌توانند به « افکار عمومی» مراجعه کنند و از محققان و دانشمندان این حوزه استفسار کنند که آیا مشی علمی آینه میراث متین و مورد تأیید ایشان بوده است یا نه؟ آیا اغلب ضمایم آینه میراث – که محل مناقشه و اختلاف قرار گرفته- به نظر عموم اهل تحقیق از لحاظ علمی معتبر و مفید هستند یا نه؟ و یا اصلاً اهل تحقیق با منطق و استدلالی که موجب نشر این ضمایم شده موافق هستند یا نه؟ پاسخ به این پرسش‌ها روشن است اما دوستان می‌توانند نظرخواهی کنند و تصمیمی بگیرند که پذیرفتنی و قابل دفاع باشد. نکته آخر اینکه من نه کتابی در میراث مکتوب چاپ کرده ام و نه مقاله‌ای در مجلات آن، اما به عنوان کسی که سال‌ها کتاب‌ها و نشریات میراث مکتوب – از جمله آینه میراث و ضمیمه‌های آن- را خریده و خوانده ام، عرض می‌کنم که برای هیچ دولتی افتخار نیست که امتیاز علمی و پژوهشی مجله آینه میراث را لغو کند بخصوص دولتی که روشنی امید و اعتدال و عقلانیت را در دل‌ها زنده کرده است. بگذریم که اصولاً این کار شدنی نیست و در هر حال آینه میراث به اعتبار مقالاتی که منتشر می‌کند « علمی و پژوهشی» هست و خواهد بود، گیرم که امتیازش لغو شده باشد ! در دولت تدبیر و امید مراکز مفید و نجیبی مثل میراث مکتوب باید قدر ببینند و بر صدر بنشینند که ان شاءالله چنین نیز خواهد شد. این انتظار ماست.
میلاد عظیمی/استادیار دانشکده ادبیات دانشگاه تهران
منبع: روزنامۀ ایران