ميراث مكتوب- دكتر اكبر ايراني در چهل و هشتمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب، گفت: خداي را سپاس مي گذاريم كه به ما توفيق داد در پاسداشت انديشه ها و مقام هاي علمي دو تن از دانشمنداني كه خدمات بسيار بزرگي به تشييع كرده اند، بزرگداشت برگزار كنيم و اين تقدير و اين تبديل، نشانه عظمتي است كه اين دانشمندان دارند.
مدير عامل مركز پژوهشي ميراث مكتوب در اين نشست كه با عنوان«بزرگداشت سيد مرتضي و سيد رضي»، روز دوشنبه 10 مهر 85 در اين مركز برگزار شد، افزود: درباره فضاي فرهنگي و علمي عصر سيدين و بزرگان، شيعه شيخ صدوق، شيخ مفيد و شيخ طوسي، اشاره كنم كه در قرن چهارم و پنجم، اسماعيليان در مصر حاكم بودند و غزنويان در شمال خراسان و آل بويه هم در مركز ايران و بغداد حاكميت داشتند. شيعيان به نوعي مي توان گفت در دوره آل بويه، در اوج و تعالي بودند و از لحاظ شكوفايي علمي و فضايي كه براي آن ها فراهم شده بود، آثار و تاليفات بسياري نگاشته و تاليف شد و فضا هم، فضايي كاملا فرهنگي بود و مجادلات و مناظرات كلامي بين اشاعره و معتزله، فراوان صورت مي گرفت و حتي كار به تكفير و تنسيخ مي انجاميد، ولي در بين علماي شيعه اگر گفتگوها، ديالوگ ها و مكالماتي بود، از لحاظ علمي به نوعي در جهت اصلاح عقايد هم ديگر پيش مي رفتند و با هم گفتگوهاي سالم علمي داشتند. دانشمندان شيعي هميشه در جهت روشن نگري و تصحيح باورهاي پيشين مي رفتند كه ممكن بود در يك زماني، يك حالتي و يك شكلي داشته و در زمان ديگري، يك عالمي از يك نگاه عقلاني و اصولي به آن پاسخ مي گفته، اما در بين علماي سني مي بينيم كه جدال براي حفظ قدرت علمي و كلامي و موقعيت به نوعي سياسي بوده كه خلفاي عباسي كه حكومت صوري داشتند، به نوعي از آن ها، حمايت مي كردند.
دكتر ايراني ادامه داد: سيد مرتضي ( ره ) شاگرد شيخ مفيد بود و كتاب الشافي را رد بر المغني قاضي عبد الجبار نوشت كه بعد شيخ طوسي، او شافي را تلخيص كرد. از نظر مباحث فقهي هم شيخ سيد مرتضي توانست بر فقهاي پس از خودش تاثير بگذارد، چنانچه كه شيخ طوسي به نوعي كتاب المبسوط را در شرح و بسط آراي فقهي سيد مرتضي نوشت، البته مفصل تر از آن است كه فقط به آن منحصر باشد، ولي آن تاثيراتي كه آراي سيد مرتضي گذاشت، را مي توان در المبسوط ديد. در اين نشست، ما سه محور خواهيم داشت. يكي بعد ادبي اين دو شخصيت، يكي بعد كلامي و يكي بعد در واقع قرآني كه بخش هايي از هر يك از اين ها را، دوستان و سروران به آن خواهند پرداخت.