ميراث مكتوب- دكتر ابوالقاسم امامي در نشستي با عنوان « چهره‌گشايي و نقد و بررسي كتاب قرآن فارسي كهن »، گفت: ما يك قرآن داريم و بايد يك ترجمه هم داشته باشيم. يك قرآن داريم و يك ترجمه فارسي هم داشته باشيم، يك ترجمه انگليسي و يك ترجمه فرانسوي.
اين مترجم قرآن در شصت و پنجمين نشست مركز پژوهشي ميراث مكتوب كه روز چهارشنبه 8 خرداد 87 در اين مركز برگزار شد، افزود: اين كتاب، اولين كتابي است كه در سلسه نشريات مربوط به متن شناسي در مركز پژوهشي ميراث مكتوب به چاپ مي رسد. شماره يك، از آن خود اين كتاب است. نامش هست قرآن فارسي كهن. الان استدراكي كه به ذهنم مي آيد، اين است كه اي كاش به جاي قرآن، ترجمه قرآن بود. ترجمه كهني از قرآن يا نخستين ترجمه كهن قرآن و چيزي در اين حدود. متخصصان مي دانند كه در اين جا، حتي اگر نام تصحيح طبري و ترجمه طبري را ببريم، باز خود اين اثر، از نظر اينكه در چه زماني نوشته شده و يا اصولاً از طبري خبري هست يا نيست يا بهر حال چگونه پديد آمده، سخن بسيار است و در اين باب، اقوال و نظريات مختلف توسط مولف اين كتاب و پژوهشگر اين كتاب جناب عمادي بيان شده است. پس در اصل اول، چون بحث در اين است كه كهن ترين ترجمه فارسي كدام است، بعد از آن شش تحرير، چون اصلش هفت فصل است، فصل هاي بعدي مختص شش تحرير است، تحرير يعني ترجمه مجددي كه با سليقه هاي مجدد بر مبناي همان تفسير به اصطلاح ترجمه اصلي به وجود آمده و در واقع خود كلمه تحرير با ريشه عربي خودش به معناي ويرايش هست. يك جور ورژن هست. به هر حال، اين كار، بسيار كار بزرگ و آغاز بسيار بزرگ ومباركي است.استعداد اين پژوهشگر در اين اثر و اين كار، كاملاً نمايان است و آينده درخشاني براي ايشان انتظار مي رود، ولي باز هم اعتقاد دارم كه كار، كار بسيار خوبي است.
دكتر امامي ادامه داد: مقدمه كتاب مانند متن اش يعني ذيل مقدمه اش، بسيار فشرده و فرمولي است، يعني اين حسن كار است از يك نظر و ارزش كار است كه به اجمال مطالبي به تفصيل گفته شده باشد. لا اقل كساني در حد هوشياري من، اگر با اين كتاب روبرو بشوند ممكن است كه ديرتر به هدف مولف وطرح كار مولف، كالبد كتاب و مسائلي از اين دست برسند. يعني اگر انرژي جوان آقاي عمادي نبود، اين كار، كاربسيار مشكلي بود، خيلي خوب از عهده برآمدند و يك استعداد سرشاري را نشان دادند. حالا ملاحظات خرد و ريزي هم ديده ام كه اينها اصلاً از ارزش كار نمي كاهد، تحت عنوان ترجمه هاي تفسيري. در آنجا كه از انواع ترجمه هاي قرآن صحبت مي شود، نكته اي دارند كه مثلاً نيك خواهان را به عنواني كه «ناصحون»، نصيحت كنندگان است. اين را هم جزء مثال تفسيري آورده اند.درست فهميده ام؟ يا عبارتي كه در يكي از ترجمه هاست«سخت عاجز باشيم»،«انا انزلنا خاسرون»اين را به عنوان ترجمه ضعيف مي توان حساب كرد، نه ترجمه تفسيري. در مورد«المحسنين»كه آمده نيكوكاران چون گفته نشد، به عنوان دانايان گفته شد، تفسيري به حساب آمده و ظاهراً نظرمترجم در اين كلمه«دانايان»همان معني نيكوكاران هست، يعني كساني كه كار را نكو انجام مي دهند، منتها ما معني كساني كه كاري نكو انجام مي دهند را از آن مي گيريم.
وي افزود: بهرحال نوشته جناب عمادي در اين كار به نظر من، كمي بازتر و روشن تر و كم رمزتر باشد، بهتر است. يعني ابزار نوشتن و استفاده از علايم صرفه جويي و نشانه ها به قدري در نظر جناب عمادي بزرگ و مهم آمده كه فكر كردند هر چه بيشتر ازآن استفاده كنند، بهتر است. اين هنر است، ولي اين هنر در جاي تفهيم به عقيده من، يك مقدار هنر در جاي خود نيست. اصلش هنر است، ولي هنر در جاي خود نيست.
دكتر امامي تاكيد كرد: ما مخاطب قرآن هستيم، اين جمله ان شاالله درست است. مساله خطاب در برابر زبان چيست؟ آيا تفاهم درآن مطرح است يا نه؟ اينجا يك گره اي است كه بايد باز شود. اگر ما مخاطبيم كه صد البته هستيم، اين خطاب چگونه صورت مي گيرد، آيا بعد از آنكه به زبان شمشير ما مسلمان شديم در زمان خليفه دوم، آيا زبان ديگري هم بوده كه مساوي قرآن با ما سخن بگويد؟ من دوست دارم اينها هم تحقيق بشود، پاسخ داده شود، چون مسئله مهمي است و اينكه چقدر اين و آن قرآن ترجمه كنند. به جاي تمام گردهمايي ها و با هم ترجمه كردن ها، من معتقدم يك مسئول عالي قرآن بايد مسئوليت بپذيرد، شايد يك نه و چند مسئول عالي در جهان اسلام. ما يك قرآن داريم و بايد يك ترجمه هم داشته باشيم. يك قرآن داريم و يك ترجمه فارسي هم داشته باشيم، يك ترجمه انگليسي و يك ترجمه فرانسوي. اگر در واقع ما مسئوليتي براي ارائه معاني قرآن به جهان داريم، كارما آن است كه كه ابتدا زمينه اي را براي يكي كردن سخن در باب معاني قرآن معاني مفردات و معاني مركبات داشته باشيم.