میراث مکتوب- انتشارات جام گل دفتر نخست مجموعه مقالات استاد دکتر عباس ماهیار، استاد زبان و ادبیات فارسی و خاقانی‌پژوه را با ویرایش و مقدمۀ دکتر شهروز جمالی و با همت خانوادۀ وی به چاپ رساند.
جمالی در مقدمۀ خود بر این اثر به معرفی اجمالی ۲۹ مقالۀ منتشر شده در این کتاب پرداخته است. به گفتۀ جمالی، دورۀ زمانی تألیف این مقالات پژوهشی از سال ۱۳۵۴ آغاز می‌شود و تا سال ۱۳۹۰ ادامه می‌یابد.
در این مقالات، موضوعات گوناگونی چون تاریخ، فرهنگ، بوم‌شناسی، معارف اسلامی، تفسیر و اخترشناسی مورد بررسی استاد ماهیار قرار گرفته است و هریک به گونه‌ای با ادبیات فارسی، گره خورده و به فراخور حال شاعر و موضوع شعر پیوند حاصل کرده است.
جمالی در ادامۀ مقدمۀ خود به حوزۀ پژوهشی مرحوم دکتر ماهیار درباره شعر خاقانی اشاره کرده و آثاری مانند «مالک ملک سخن»، «سحر بیان خاقانی»، «نسیم صبح»، «ثری تا ثریا» را از جمله آثار استاد ماهیار در زمینۀ خاقانی‌شناسی دانسته است.
محور اصلی مقالات حاضر در این کتاب، حل دشواری‌هایی است که برخی از آن براساس موضوعات گوناگون علمی در شعر فارسی راه یافته است.
این مجموعه مشتمل بر ۲۹ مقاله است که وجه اشتراک و محور اصلی آنها بحث پیرامون نکات مختلف و قابل توضیح و تفسیری است که به گونه‌ای در متون ادب فارسی، به‌ویژه در شعر، بازتاب یافته است. عمدۀ این مقالات مربوط به تأثیر علم نجوم و اصطلاحات آن در شعر فارسی به ویژه اشعار خاقانی است.
هفتمین مقالۀ این اثر «نگاهی به سوی اختران و افلاک» نام دارد که در احکام نجومی و ارتباط آن با پیشگویی و رونق این دانش در سده‌های پنجم و ششم هجری و بهره‌گیری سنایی، انوری، خاقانی و نظامی در اشعارشان را بررسی می‌کند. در مقالات دهم و هفدهم، به ترتیب با عناوین «حافظ و احکام نجوم» و «آسمان و افلاک در شعر خاقانی»، نیز نجوم دست‌مایۀ تألیف مقاله از سوی مرحوم استاد ماهیار شده است.
جمالی، شعر خاقانی را رمزآلود و دارای اسرار دانسته و عنوان کرده است که مرحوم دکتر ماهیار در اغلب مقالات این اثر به رمزگشایی این اشعار پرداخته و همچنین به بررسی و تحلیل تصاویری همت گمارده که خاقانی از حضرت علی (ع) در اشعار خود ترسیم کرده است.
«مراغه در قرن ششم»، «لطائف‌التفسیر»، «تسامح شاعرانه»، «رفع ابهام از چهار جمله نظامی عروضی» از دیگر مقالات استاد فقید عباس ماهیار است.
نشر جام گل دفتر نخست مقالات مرحوم استاد دکتر عباس ماهیار را با مقدمه و ویرایش شهروز جمالی به بهای ۷۹ هزار تومان راهی بازار کتاب کرده است.
مریم مرادخانی